مطالعۀ جامعه‌شناختی رضایتمندی از سکونت در میان ساکنان شهر جدید پردیس و گونه‌شناسی آن

Abstract

تأسیس شهر جدید پردیس در سال 1368 به‌منظور اسکان بخشی از سرریز جمعیت تهران به تصویب رسید. طی این سال‌ها، اجرانشدن بسیاری از برنامه‌های «طرح جامع» و اجرای خارج از برنامۀ برخی طرح‌ها مانند احداث پروژه‌های مسکن مهر سبب شده بسیاری از اهداف اولیۀ طرح در شهر پردیس محقق نشود و رضایتمندی از سکونت در این شهر را با چالش‌هایی مواجه کند. همچنین نزدیکی به تهران و این واقعیت که بخش عمده‌ای از ساکنان، به‌ناچار یا خودخواسته از تهران آمده‌اند، موجب پیچیدگی فرایندهای ذهنی و نگرشی شده و گونه‌های مختلف رضایتمندی را پدید آورده است. در این پژوهش، بیشتر بر ابعاد ذهنی و کیفی مفهوم رضایتمندی از سکونت شامل نگرش، انگیزه و تمایلات تأکید شده است. روش پژوهش، ترکیب همزمان گردآوری داده‌های کمی و کیفی است؛ به‌نحوی‌که از مطالعۀ پیمایشی و مصاحبۀ گروهی برای توصیف و گونه‌شناسی رضایتمندی از سکونت استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد سکونت در شهری مانند پردیس، از لحاظ رضایتمندی، با چالش‌ها و مسائل بسیاری همراه است. از این منظر، پنج گونۀ سکونتی در شهر پردیس شناسایی شده است: مرددها، توذوق‌خورده‌ها، تبعیدی‌ها، سازگارها و خوشحال‌ها. همچنین الگوی کنش مرتبط با رضایتمندی در میان تبعیدی‌ها و توذوق‌خورده‌ها نوعی فاصله‌گیری و کناره‌گیری، و در میان خوشحال‌ها، مشارکت در اجتماعات محلی است.