ساختار قشربندی اجتماعی و خوشه‌بندی فرهنگی-اجتماعی محله‌های شهر تهران

Abstract

مقالۀ حاضر با هدف توصیف و تحلیل جامعه‌شناختی و ترسیم نقشۀ ساختار قشربندی اجتماعی و خوشه‌بندی محله‌ها و مناطق تهران تدوین شده است. روش مطالعه کمی، و حجم نمونه 12000 خانوار در 105 محله از مناطق 22گانۀ شهر تهران است. مقاله حول دو شاخص قدرت اقتصادی و پایگاه اجتماعی به قشربندی اجتماعی، و با استفاده از دو شاخص تعلق محلی و میزان استفاده از خدمات محله به خوشه‌بندی محله‌ها می‌پردازد. یافته‌ها بیانگر توزیع قشربندی اجتماعی تقریباً واضح ساکنان شهر تهران برمبنای مناطق بالای شهر و پایین شهر است. البته موارد استثنا در هر دو مورد وجود دارد. براساس نتایج، سه شاخص قدرت اقتصادی، پایگاه اجتماعی و تعلق محلی - به‌عنوان مفاهیمی که بیانگر ثروت، منزلت و رضایت از محل زندگی‌اند – هم‌بستگی معنادار و زیاد دارند. نکتۀ قابل‌توجه، تجمیع این سه شاخص در محله‌های مناطق 1، 2، 3 در سطح بالا و در محله‌های مناطق 15، 16، 17 و 18 در سطح بسیار پایین است که بیانگر یک دوقطبی روشن در این حوزه است و ممکن است منشأ مسائل اجتماعی باشد. از این‌رو لازم است برای کاهش پیامدهای آن سیاست‌های شهری مناسبی اتخاذ شود.