بررسی نقش سرمایة فرهنگی و اجتماعی در ورود به بخش اشتغال غیررسمی (مورد مطالعه: شاگرد مکانیک‌های چاپارخانة همدان)

Abstract

یکی از فعالیت‌های که در همة شهرهای ایران به‌وفور مشهود است، خدمات مربوط به خودروست. این خدمات در تقسیم‌بندی‌های اقتصادی جزء بخش غیررسمی است و هزاران نفر در این حوزه مشغول فعالیت‌اند. این فضای شهری میدان عمل نیروهای فعال در آن عمل می‌کند. همچنین، بخش یاد شده دارای فرهنگ ویژة خود است که واردشوندگان به این ساختار غیررسمی باید قواعد آن را پذیرا باشند و از آن تبعیت کنند. محلة چاپارخانة همدان دربرگیرندة بخش قابل‌توجهی از مشاغل مرتبط با خدمات ماشین (مکانیکی، صافکار، نقاش و...) است. این بستر خرده‌فرهنگ و قوانین نانوشته‌ای دارد که فقط افراد دارای ویژگی‌های خاص توان ورود به آن را دارند. این تحقیق با هدف مطالعة نظام ورود به این فضای شهری با استفاده از روش‌های کیفی مبتنی بر نظریة زمینه‌ای، چگونگی ورود به آن را مطالعه می‌کند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد دو الگو و سبک کلی «اختیاری» و «اجباری» برای ورود به این سیستم وجود دارد. الگوی اجباری برآمده از بستری است که در آن افراد از سرمایة فرهنگی پایینی در زمینة آگاهی از مشاغل مختلف برخودارند و فاقد مهارت قبلی در زمینة این‌گونه مشاغل‌اند. این افراد برای ورود به بازار کار از سرمایة اجتماعی فامیلی- قومی بهره می‌گیرند. الگوی «اختیاری» نیز مبتنی بر بستر سرمایة فرهنگی همچون آگاهی از مشاغل موجود در جامعه است و با داشتن مهارت قبلی در زمینة شغلی مورد نظر از سرمایة اجتماعی خانوادگی بهره می‌گیرد.