نقد طبیعت‌گروی از منظر الوین پلنتینگا

Abstract

اعتمادگروی یکی از نظریه­های توجیه برون­گرو است که به اعتقاد برخی از معرفت‌شناسان، می­توان برای اجتناب از شکاکیت بدان توسل جست. پلنتینگا برآن است که اعتمادگروی تنها در صورتی می­تواند مانع شکاکیت گردد که با طبیعت­گروی مابعدالطبیعی، مادیگری و تبیین مبتنی بر تکامل، ترکیب نشود؛ زیرا به اعتقاد وی حاصل چنین ترکیبی این خواهد بود که همۀ تولیدات قوای ادراکی، از جمله خود طبیعت­گروی، در معرض شکاکیتی افراطی قرار گیرد و طبیعت­گرو عقلا ناگزیر گردد پیش‌فرض اعتمادپذیر بودن قوای ادراکی را رها کند. پلنتینگا اعتمادپذیری قوای ادراکی را به ترکیب آن با فراطبیعت­گروی مابعدالطبیعی منوط می­کند و معتقد است که تنها پیروان ادیان ابراهیمی می‌توانند در سایۀ اعتقاد به خدایی که ما را بر صورت خویش آفریده است، مدعی اعتمادپذیری قوای ادراکی خود باشند. پژوهش حاضر، ضمن وصول به این‌نتیجه که پلنتینگا به‌خوبی توانسته است ناکاستی­های طبیعت­گروی و مادی­گروی را در توجیه جلوه­های متنوع حیات به تصویر کشد، این نقد را نیز بر پلنتینگا وارد می­داند که وی مرتکب نوعی دور دکارتی شده است.