نقش‌‌‌روایت بوف کور؛ عشق ناکام و گشودن ابهام ساختاری متن

Abstract

پژوهش حاضر، گشودن ابهام ساختاری بوف کور را ازطریق روایت کوتاه عاشقانه‌‌ای مورد توجه قرار می‌‌دهد که دارای دو موقعیت است و در هر موقعیت یک کنش به انجام می‌‌رسد؛ کنش موقعیت نخست عبارت است از اینکه پیرمرد قوزکرده‌‌ای‌‌ انگشت سبّابۀ دست چپش را به حالت تعجب بر روی لبش گذاشته‌است و در موقعیت دوم، دختری خم‌‌ شده و گل نیلوفری را به پیرمرد تعارف می‌‌کند. با این دو موقعیت، مناسک عشقی به نمایش گذاشته شده و ارجاع‌‌سازی صحنة عاشقانه به جهان بیرون بر ناکامی دلالت دارد. در متن بوف کور از روایت مذکور با عنوان مجلس بر روی قلمدان یاد‌شده و این مجلس نقاشی در پژوهش حاضر، «نقش‌‌روایت» نامیده می‌‌شود. نگارنده، تبیین نقش‌‌روایت را با طرح این پرسش‌‌ها که نقش‌‌روایت چیست، چه ویژگی‌‌‌‌های برجسته‌‌ای دارد و نقش‌‌روایت بوف کور چگونه در گشودن ابهام ساختاری روایت اصلی اثرگذار است، مورد توجه قرار می‌‌دهد. هدف پژوهش این است که مفهوم برجستة عشق را در این نقش‌‌روایت ازطریق نظام دیداری و برمبنای شکل‌‌زایی تجسمی نشان دهد و این نقش‌‌روایت عاشقانه را به‌‌عنوان ابزاری معرفی کند که گرۀ روایت بوف کور با توجه به عناصر آن باز ‌‌می‌‌شود. برپایۀ مطالعۀ انجام‌‌شده در پژوهش حاضر، می‌‌توان به این تعریف از نقش‌‌روایت رسید: روایتِ تصویری موجز و فشرده که روایتِ اصلی، صورت گسترش‌یافتة آن است و در آن عناصری مانند نور، رنگ، فضا، مکان، عمق، سطح، حالت و... که ویژگی‌‌های برجستة متون دیداری هستند، در یک کادر مشخص با ابزار واژه قاب‌‌‌بندی می‌‌شود.