مفاهیم مشترک در شعر شاعران عراقی در تبعید

Abstract

پدیده تبعید و مهاجرت به دلیل فقدان آزادی عمل و بیان و هم‌چنین خفقان و استبداد سیاسی _ اجتماعی حاکم بر جامعه اتفاق می­افتد. این پدیده در زندگی بسیاری شاعران معاصر عراق، و به تبع آن در ساختار و محتوای آثارشان تاثیر چشمگیری گذاشته است. برخی از این شاعران بخاطر مقابله با مسئله استبداد، مجبور به ترک وطن شدند و در تبعید به بیان آراء و نظریات خویش پرداختند. در این میان، یحیی السماوی و عدنان الصائغ از شاعران معاصر عراقیِ در تبعید هستند که هر دو به دلیل فشارهای سیاسی موجود در زمان حزب بعث و صدام حسین مجبور به ترک وطن شدند. دوری از وطن در دیدگاه و افکار این دو شاعر پرآوازه، تاثیر درخور توجهی گذاشته به طوری که این تاثیرگذاری هم در محتوا و هم در ساختار شعریشان هویداست. سلاح السماوی و الصائغ زبان‌شان است که به وسیلة آن به مقابله با بیداد و بیدادگران برخاسته­ و به افشای جنایت­‌های آنان پرداخته‌اند. مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی، اشعار این دو شاعر عراقی را با رویکرد تطبیقی مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد تبعید و دوری از وطن، باعث شکل­گیری ساختار و مفاهیم مشابه در اشعار این دو شاعر هم­چون صراحت و وضوح بیان، یادآوری خاطرات گذشته، بهره­گیری از طبیعت و عشق به وطن شده است.