دیدگاه طالبوف تبریزی درباره دو رویه تمدن بورژوازی غرب

Abstract

عبدالرحیم بن شیخ ابوطالب نجار تبریزی، از روشنفکران برجسته و پر اثر عصر مشروطه گری ایران است. این نواندیش ایرانی یکی از پر کارترین متفکران ایران عهد قاجاریه است که در راه ترویج اندیشه­های نو در ایران و جنبش آزادی خواهی تلاش فراوانی کرد. طالبوف طی عمر طولانی خود، دورانی را گذرانده که باید آن را دوران سلطه ی روزافزون غربی ها بر زندگی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مردم ایران دانست. ضمن این که در همین دوره بود که برای اولین بار مسأله ی اخذ تمدن غربی به صورت جدی مطرح شد. از این رو یکی از مهم ترین درون مایه­های آثار وی اخذ تمدن غربی و درعین حال مخالفت با نفوذ استعمار است. اگر چه طالبوف مانند دیگر اندیشمندان این دوره یکی از مدعیان اخذ تمدن غربی است، ولی با هر گونه الگوبرداری سطحی از غربی ها به شدت مخالف است و بر این اعتقاد است که در اخذ تمدن غربی باید موضعی نقادانه داشت. طالبوف به همان اندازه که خواهان اخذ تمدن غربی است از دول استعمارگر اروپایی انتقاد می‌کند و پیرامون سیاست های استعماری روس و انگلیس و گاهی فرانسه اطلاعات کافی در اختیار هم میهنان خود قرار می دهد. مقاله ی حاضر می‌کوشد نگرش طالبوف تبریزی را درباره ی دو رویه ی تمدن بورژوازی غرب بیان کند.