مؤلفه‌های روایت در سه شعر بلند «اخوان ثالث»با تأکید بر دیدگاه «ژرار ژنت»

Abstract

«روایت‌شناسی» دانشی جدید و نتیجۀ انقلاب ساختارگرایی در عرصۀ داستان است. در تحلیل ساختارگرایانۀ «روایت»، سازوکارهای درونی متن ادبی بررسی می‌گردند؛ تا واحدهای ساختاری بنیادین کشف شوند. هدف پژوهش حاضر، تحلیل و بررسی ساختار «روایت» در سه شعر بلند رواییِ «مهدی اخوان ثالث»: «قصۀ شهر سنگستان»، «اژدها عفریته‌ای منحوس» و «خوان هشتم» است. در این مقاله تلاش گردیده است، تا بر اساس دیدگاه «ژرار ژنت» به بررسی مؤلفه‌های روایی؛ یعنی «زمان دستوری»، «وجه» و «صدا» پرداخته‌ شود و بر آن است تا یکی از جنبه‌های تحولِ منظومه‌های رواییِ معاصر برشمرده شود. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد: «اخوان» در سرودن اشعار رواییِ خود، از ظرفیت‌های«روایت» و «روایت‌گری» بهترین استفاده را نموده است. روایت‌های او به شکل لحظه‌ای و خطی بیان نشده؛ بلکه اغلب با «رجوع به گذشته» شکل گرفته‌اند. وی از «شتاب مثبت» و «ثابت» بهره می‌برد. بسامد حاکم بر این سه منظومه، «بسامد مفرد» است. افعال و کنش‌های هر سه اثر روایی، در زمان گذشته روی داده است. «فاصله» در دو منظومه اخوان، چشمگیر است؛ زیرا راویان آن‌ها «داخل در روایت خود» هستند.<br /> <br />