بررسی و تحلیل قاعده افزایی در شعر عرار

Abstract

فرایند قاعده ­افزایی، مشتمل است بر توازن در وسیع­ترین مفهوم خود. این توازن، به ­وسیلة «تکرار کلامی» به دست می­آید. در این شگرد، قواعدی به قواعد زبان معیار افزوده می­شود که سببِ برجسته ­سازی در متن ادبی می­شود. قاعده­ افزایی، منجر به ایجاد موسیقی در زبان شعر می­گردد. بهره­ گیری از قاعده­ افزایی، نمایانگر تواناییِ شاعر در استفاده از گنجایش­ های زبانی است که برای ناآشناساختن و برجستگی زبان به کار گرفته می­شود. از این رو، صورت­گرایان روس، آن را عاملِ شکل‌گیری اثر ادبی دانسته‌اند. در این پژوهش، پس از بحث درباره قاعده ­افزایی، شگردهای آن در شعر مصطفی وهبی التل (Wahabi al-Tal, 1973) معروف به «عرار» بررسی می­شود تا مشخص گردد که این شگرد ادبی تا چه اندازه توانسته است سببِ برجسته­ سازی در شعر او شود. یکی از ویژگی­های برجسته شعر وی، قاعده افزایی است. بر اساس این ویژگی، شاعر با به­کارگیری مطلوب توازن آوایی و واژگانی در پیوند با قاعده‌افزایی به عادت ­زدایی دست می­زند تا سبب برجسته ­سازی و آهنگین ­تر شدن کلام خود شود. این پژوهش، با روش توصیفی– تحلیلی به واکاوی برجسته­ سازی و قاعده­ افزایی در سطح­ های آوایی و واژگانی می­پردازد و در پی آن است تا زیبایی شعر عرار را برای مخاطب نمایان سازد.