طراحی و اجرای مقدماتی آزمون تعیین سطح درک خوانداری بزرگسالان: شواهدی از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان

Abstract

درک خوانداری، حاصل فرآیند تعاملِ خواننده با زبان نوشتار و در نهایت دریافتِ معنای متن است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بین خوانندگانِ بزرگسالِ ماهر و ضعیف، از جنبة کاربردِ راهبردهای زیربناییِ درکِ خوانداری از جمله راهبردهای شناختی و فراشناختی تفاوت‌های بسیاری وجود دارد. باید توجه داشت، ابزاری مناسب برای سنجش سطح درک خوانداری بزرگسالان در داخل کشور و معیارهای مناسب درانتخاب متن­های موردِ نیازِ چنین ابزاری وجود ندارد. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر، ساختِ ابزارِ سنجش سطح درک خوانداریِ بزرگسالان فارسی‌زبان بود. این مطالعه، پژوهشی ترکیبی بود که با هدف پاسخگویی به سه پرسش اصلی در زمینة معیارهای انتخاب متن برای آزمون‌های درک خوانداری، کاربست معیارهای منتخب در ساخت آزمون مناسب برای سنجش درک خوانداری بزرگسالان و بررسی روایی و پایایی آزمون ساخته‌ شده انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان داد متن‌های منتخب باید متناسب با الگوهای آزمون‌های بین‌المللی و اصول زبان‌شناسی متن باشد. برای بررسی روایی، ابزار ساخته شده در اختیار استادهای متخصص قرار گرفت و پس از انجام اصلاحات، روایی محتوایی آن تأیید شد. برای بررسی پایایی و تحلیل گویه‌ها، این ابزار در دو مرحله روی نمونه‌ای 60 نفره از دانشجویان کارشناسی ارشد اجرا شد. یافته‌های به‌دست‌آمده، نشان‌دهندة سطح مطلوب پایایی آزمون (82/0) و (84/0) بود. پس از هنجاریابی، می­توان از این ابزار در سنجش سطح درک خوانداری بزرگسالان و در برنامه‌ریزی‌های آموزشی برای انتخاب محتوای آموزشی بهره گرفت.