بررسی متون توصیه ای در گفتمان پزشکی فارسی

Abstract

توصیه­ های پزشکی فارسی، به عنوان یکی از حوزه ­های گفتمان غیرروایی، تاکنون مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته­ اند. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی و مقایسة کاربرد ابزارهای «پیش­ فرض»، «تقویت» و «تضعیف»توصیه با درنظر گرفتن شدت نسبی این ابزارها در کتاب­های نسخه‌نویسی پزشکی فارسی و مجله‌های برخط پزشکی فارسی می‌پردازد. به این منظور از الگوی لوینسون (Levinsohn, 2015) در بررسی متون غیرروایی بهره گرفته شده‌است. داده­ های پژوهش، از 100 متن کتاب­های نسخه‌نویسی پزشکی فارسی و 100 متن مجله‌های برخط پزشکی فارسی گردآوری و گزینش شدند. همچنین نرم افزار آماری اس. پی. اس. اس برای تحلیل داده ­ها به کار ­برده ­شد. بر پایة یافته‌های پژوهش، نتایجی به دست آمد. نخست اینکه، «دستورالعمل­های بدون فعل» و «صورت­های امری» از ابزارهای پیش­ فرض بودند. همچنین «باید» و «بهتر است» به ترتیب در میان صورت­های «تقویت» و «تضعیف» توصیه در کتاب­های نسخه ­نویسی پزشکی فارسی و مجلات برخط پزشکی فارسی به شمار می‌آیند. دوم اینکه، با توجه به توزیع ابزارهای «پیش­ فرض»، صورت­های «تقویت» و «تضعیف» توصیه در دو پیکره پژوهش تفاوت معناداری مشاهده گردید. در نهایت، عواملی مانند «برتری دانش پزشک»، «نوع متون توصیه» و «جایگاه توصیه ­ها در متن» بر انتخاب نوع توصیه­ ها در متون پزشکی فارسی تاثیرگذار است.