گواه‌نمایی در اقناع بازپرس

Abstract

گواه‌نمایی ابزاری زبانی است که در معنای اولیه‌اش برای مشخص‌کردن و رمزگذاریِ منبع اطلاع و نیز عملکرد گوینده یا نویسنده به منظور صحیح جلوه‌دادن سخنش به‌کار برده میشود، و در معنای ثانویه‌اش و به صورت ضمنی می‌تواند قطعیت خبر را نشان ‌دهد. تاکنون متون بسیاری از منظر قاطعیت کلامی مورد بررسی قرار گرفته‌اند و از این‌رو، می‌توان متون را به دسته‌های مجزایی تقسیم نمود. زبان‌شناسی حقوقی به عنوان علمی نوین و بینارشته‌ای می‌تواند روند رسیدگی به پروندههای قضایی را تسریع بخشده و به درکِ قاضی و بازپرس در امر قضاوت کمک کند. از این‌رو، کاربرد و اهمیت ساخت‌های گواه‌نما در زبان‌شناسی حقوقی، هنگامی مشخص میشود که متهم تلاش میکند تا با قسم خوردن، توضیح جزء‌به‌جزء حادثه و غیرو خود را از اتهام به جرمی مبرا سازد و صدق گفتار خود را با گواه‌نمایی نشان دهد و قاضی یا بازپرس را متقاعد نماید. پژوهش حاضر، با هدف تأثیر کاربرد گفتمانی گواه‌نمایی در اقناع قاضی یا بازپرس به تحلیل اظهارات دو فرد متهم به قتل (یک آقا و یک خانم) در دو پرونده‌ی کیفری، بر اساس زبان‌شناسی حقوقی و ابزارهای زبانی انجام شده است. یافتهها نشان داد که متهمین با استفاده از ساخت‌های گواه‌نما، همچون ساخت زمان گذشته‌ی ساده، ساخت‌های گزارشی، افعال گواه‌نما مانند دیدن‌، به عنوان یک فعل حسی و واژههای گواه‌نما که متهمین در کلام خود برای افزایش تأثیر‌پذیری و اعتباربخشی به سخن خود و متقاعدسازی بازپرس استفاده میکنند، سعی دارند بازپرس را متقاعد کرده و اتهام وارد‌شده را انکار نمایند.