بازنمایی کنشگران اجتماعی گفتمان توافق هسته‌ای ایران بر اساس الگوی ون‌لیوون در دو روزنامه "الریاض" عربستان و "تشرین" سوریه

Abstract

تحلیل گفتمان انتقادی با وارد کردن مفاهیم قدرت و ایدئولوژی به واکاوی روابط نابرابر قدرت و رمزگشایی ایدئولوژی-های پنهان شده در متن‌ها می‌پردازد. این پژوهش از طریق تحلیل مقاله‌های دو روزنامه‌ی "ریاض" عربستان و "تشرین" سوریه با محوریت توافق هسته‌ای ایران (برجام) در نظر دارد بر اساس الگوی اجتماعی – معنایی ون‌لیوون (2008)، چگونگی بازنمایی کنشگران اجتماعی را بررسی کند، تا از این طریق نخست ایدئولوژی‌های صاحبان این دو روزنامه نسبت به این مسأله نشان داده شود و سپس قطب‌های خودی و دیگری در این مقاله‌ها و صفات مربوط به هر یک از آن‌ها مشخص گردد. تفاوت نتایج به دست آمده حاکی از این است که بازنمایی کنشگران اجتماعی در این متون با ارجاع‌های مختلف و متناسب با برجسته‌سازی و حاشیه‌رانی ویژگی‌های مثبت خودی و منفی دیگری به کار رفته است. مقاله‌های روزنامه ریاض بیشتر به هویت‌های دیگری یعنی ایران و توافق هسته‌ای (برجام) پرداخته و تمام ابزار را در جهت بازنمایی منفی آن‌ها به کار برده است در حالی که مقاله‌های روزنامه‌ی تشرین به همان اندازه که ایران را به عنوان قطب خودی، مثبت و فعال به نمایش گذاشته، هویت‌های دیگری مانند اسرائیل و عربستان را نیز به صورت منفی و فعال بازنمایی کرده است. به نظر می‌رسد مقاله‌های هر دو روزنامه به یک اندازه از ارجاع‌ها بهره برده و ارجاع طبقه‌بندی (ارزش‌دهی) بیشترین ارجاعی است که مقاله‌های هر دو روزنامه برای بازنمایی منفی دیگری و مثبت خودی استفاده کردند.