تحلیلی بین زبانی از پارامتر ضمیراندازی در زبان فارسی

Abstract

پارامتر ضمیر اندازی را می‌توان همان "محدودیت نیاز به فاعل" در نظر گرفت که در اولین مطالعات زایشی در این زمینه توسط پرمیوتر (1971) مطرح شد (جگلی و سفیر 1991) . براساس این پارامتر زبان‌های فاعل تهی (null subject) یا ضمیر انداز (pro-drop) در جملات زمان‌دار می‌توانند دارای فاعل‌های ناملفوظ باشند و در مقابل زبان‌های غیر ضمیرانداز الزاماً ضمیر فاعلی با نمود آوایی دارند. به موجب این پارامتر، زبان‌های دنیا در دو گروه عمدۀ زبان‌های ضمیرانداز یا فاعل تهی و غیر ضمیرانداز قرار می‌گیرند. مسئلۀ مهمی که در این مقاله به آن پرداخته می‌شود این است که زبان‌های ضمیر انداز علیرغم این‌که دارای ویژگی‌های مشترک هستند رفتار کاملاً یکسانی ندارند و می‌توان آنها را در چهار زیرگروه مختلف قرار داد که عبارتند از زبان‌های ضمیرانداز ثابت(Consistent null subject)، ضمیرانداز پوچواژه‌ای(Expletive Null-Subject) ، ضمیرانداز نسبی(Partial null subject) و ضمیرانداز کلامی(Discourse Pro-Drop) (روبرتز و هولمبرگ2010). در این مقاله رفتار مشترک زبان-های هر زیر گروه مورد بررسی قرار می‌گیرد و با توجه به ویژگی‌های زبان فارسی، جایگاه این زبان در این طبقه‌بندی مشخص می‌گردد. پی بردن به این موضوع در بررسی پدیده‌های نحوی در این زبان‌ اهمیت پیدا می‌کند، بالاخص هنگامی که زبان‌شناسان سعی داشته باشند پدیدۀ نحوی را به صورتی تبیین کنند که منجر به دست یافتن تعمیمی گردد.