مطالعه مقایسه‌ای بره‌زایی گوسفند نژاد ایران‌بلک با نژادهای آرمان و بلوچی و بررسی ارتباط ژنتیکی صفات بره‌زایی و متوسط وزن تولد بره‌های هر میش در نژاد ایران‌بلک

Abstract

در این تحقیق صفت بره­زایی گوسفند نژاد ایران‌بلک و دو نژاد بلوچی و آرمان مورد مقایسه قرار گرفت و اثر عوامل محیطی مؤثر بر صفت ذکر شده مطالعه شد. همچنین برآورد پارامترهای ژنتیکی و روند ژنتیکی صفات بره­زایی و متوسط وزن تولد بره­های هر میش (صفتی برای مادر) در نژاد ایران‌بلک به صورت دو صفتی (خطی-آستانه­ای) تکرارپذیر انجام شد. این رکوردها طی سال‌های 1359 تا 1388 توسط ایستگاه اصلاح نژاد عباس آباد مشهد رکوردبرداری شده بودند. برای آنالیز ژنتیکی نژاد ایرانبلک، تعداد کل دام دارای فنوتیپ برابر با 2701 راس بود که از 110 پدر و 840 مادر متولد شده بودند. نژادهای ایران­بلک و آرمان نسبت به نژاد بلوچی به طور معنی­داری بره­زایی بیشتری نشان دادند (05/0>P). با افزایش سن میش نرخ چندقلوزایی کاهش یافت. به طوری که میش­های 8 سال سن و بالاتر کم­ترین نرخ بره‌زایی را داشتند و میش­های 2 تا 6 سال سن از لحاظ بره­زایی تفاوت معنی­داری با یکدیگر نداشتند. وراثت‌پذیری دو صفت متوسط وزن بره­های هر میش و بره­زایی به ترتیب 148/0 و 266/0 و تکرارپذیری صفات مذکور به ترتیب 674/0 و 381/0 برآورد گردید. همبستگی­های فنوتیپی، محیطی و ژنتیکی بین دو صفت ذکر شده منفی و بزرگ و به ترتیب 484/0-، 369/0- و 968/0- به دست آمد. روند ژنتیکی صفت بره­زایی تا سال 1375 افزایشی (016/0 بره در هر سال) و بعد از آن کاهشی (012/0- بره در هر سال) بود و روند ژنتیکی متوسط وزن بره­های هر میش در هر دو دوره ذکر شده عکس روند ژنتیکی بره­زایی بود. به نظر می‌رسد که عدم وجود یک استراتژی اصلاح نژادی پایدار برای نژاد ایرانبلک در ایستگاه عباس آباد و تغییر اهداف اصلاح نژادی باعث تغییرات چشمگیری در روندهای ژنتیکی در قبل و بعد از سال 1375 شده است.