اثر دمای آب آشامیدنی و مکمل کربنات پتاسیم بر عملکرد و شاخص‌های فیزیولوژیک گاوهای شیرده طی تنش گرمایی

Abstract

این آزمایش به منظور تعیین اثرات دمای آب آشامیدنی و افزودن مکمل کربنات پتاسیم در جیره بر مصرف خوراک، عملکرد رشد، دمای رکتوم، ضربان قلب، نرخ تنفس و فراسنجه‌‌های خون گاوهای شیری طی تنش گرمایی انجام شد. در این تحقیق از 16 راس گاو هلشتاین (میانگین وزن 12±580 کیلوگرم) در قالب طرح چرخشی متوازن با چهار تیمار با آرایش آزمایش فاکتوریل 2×2 در چهار دوره چهار هفته‌ای (سه هفته برای اعمال تیمار با فواصل یک هفته‌ای) استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح دمای آب، خنک و معمولی (12 و 25 درجه سانتیگراد) و دو سطح کربنات پتاسیم در جیره (صفر و 96/0 درصد ماده خشک) بود. آزمایش در تابستان به ترتیب با بیشینه و کمینه دمای محیط 42 و 25 درجه سانتیگراد و با میانگین شاخص دما-رطوبت 5/85 در کل دوره انجام گرفت. مصرف خوراک گاوها به صورت روزانه اندازه‌گیری شد. در پایان هر دوره، نمونه خون از سیاهرگ دم جمع‌آوری گردید. دمای رکتوم، ضربان قلب و نرخ تنفس سه بار در هر دوره اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که دمای آب آشامیدنی و افزودن مکمل کربنات پتاسیم در جیره تأثیر معنی‌دار بر افزایش وزن روزانه، تولید و ترکیبات شیر، دمای رکتوم، ضربان قلب و غلظت نیتروژن اوره‌ای و اجسام کتونی خون گاوهای شیری در کل دوره تحقیق نداشت، ولی اثر دمای آب آشامیدنی بر مصرف خوراک معنی‌دار بود به طوری که با استفاده از آب با دمای معمولی (°C25) مصرف خوراک افزایش یافت (05/0>P). اثر افزودن مکمل پتاسیم به جیره بر نرخ تنفس گاوها معنی‌دار بود و استفاده از آن در جیره باعث کاهش نرخ تنفس شد (05/0>P). در مجموع نتایج نشان داد که دمای آب آشامیدنی تأثیری بر شاخص‌های فیزیولوژیک مورد مطالعه نداشت، ولی آب معمولی باعث افزایش مصرف خوراک شد. افزودن مکمل پتاسیم تأثیری بر شاخص‌های مورد مطالعه نداشت ولی نرخ تنفس را کاهش داد. نتایج این تحقیق، خنک کردن آب آشامیدنی گاوها و افزودن مکمل پتاسیم به جیره آنها در شرایط تنش حرارتی را توصیه نمی‌کند.