مفهوم‎‫‎شناسی رفتار ارتکابی در جرم پولشویی در حقوق کیفری ایران و کنوانسیون مبارزه با فساد؛ مصادیق و خلأها‎‬‬‬‬‬‬‎

Abstract

رفتار ارتکابی در تحقق جرم پولشویی، مواردی حصری هستند که در کنوانسیون مریدا و قانون مبارزه با پولشویی مصوب ‏‏1386 صراحتاً احصاء شده‌اند. تبدیل، انتقال، مخفی کردن، پنهان کردن، نگهداری و ... ازجمله این موارد هستند که باتوجّه‌به ‏حصری بودن و نزدیک بودن آنها از نظر معنایی به‌رغم دارا بودن مفاهیم مختلف که از منظر حقوقی واجد آثار متفاوتی ‏هستند، لازم است که موردبررسی دقیق‌تری قرار گیرند. همچنین، قانون مبارزه با پولشویی، درخصوص برخی رفتارهای ‏جرم‌انگاری‌شده در ماده 23 کنوانسیون مریدا مثل مدیریت عواید ناشی از جرم به‌عنوان یکی از رفتارهای مهم و شایع در ‏تحقق جرم پولشویی، با خلأ مواجه است و از سوی دیگر به جرم‎‫‎انگاری برخی رفتارها مثل مبادله کردن یا کتمان کردن ‏عواید ناشی از جرم که در ماده 23 کنوانسیون مریدا دیده نمی‌شوند، مبادرت کرده است که این امر مبیّن توجه مقنن به ‏تفاوت‌های موجود در هریک از این اصطلاحات و لزوم اهمیت جدّی مبارزه با پولشویی ازطریق جرم‎‫‎انگاری گستره بیشتری از ‏رفتارها در تحقق جرم پولشویی می‌باشد.‏‎‎ از سوی دیگر، درخصوص فعل تغییر دادن ماهیت، منشأ و منبع دعوای ناشی از جرم، هردو قانون مبارزه با پولشویی و ‏کنوانسیون مریدا ساکت هستند که این سکوت ممکن است به‌دلیل متصور دانستن اشکال تغییر دادن در سایر اصطلاحات ‏مثل تبدیل کردن باشد؛ درحالی‌که با مداقه در این مفهوم، می‌توان مواردی را تصور کرد که فقط بر فعل تغییر دادن دلالت ‏دارند بی‌آنکه منطبق با مفاهیم دیگر مثل تبدیل کردن بوده و طبق آن به‌عنوان پولشویی، قابل‌تعقیب و محاکمه باشند. این ‏مقاله تلاش کرده است که با مفهوم‌شناسی اصطلاحات مندرج در ماده 23 کنوانسیون مریدا و ماده 2 قانون مبارزه با ‏پولشویی و نیز استفاده از نسخه‌های اسپانیایی و ایتالیایی کنوانسیون مریدا در برخی موارد، به مطالعه دقیق‌تر ابهامات و ‏سؤالات موجود و بررسی خلأهای قانون مبارزه با پولشویی دراین‌زمینه نسبت به کنوانسیون مریدا بپردازد.‏