مقایسۀ سبک‌ شناختی غزلی از خواجوی کرمانی با غزلی از حافظ شیرازی

Abstract

سبک نحوه و نوع بیان است؛ وحدت منبعث از تکرار عوامل یا مختصاتی است که در آثار کسی هست؛ این مختصات هم مسأله زبان است، هم مسأله فکر و هم گزینش خاصی از واژه­ها، تعابیر و عبارات که توجه خواننده را به خود جلب می­کند. در این مقاله غزلی از حافظ شیرازی و غزلی از خواجو کرمانی، دو شاعر هم عصر که دارای وزن، قافیه و ردیف همسانی هستند، برگزیده شده­است. از این­رو در این پژوهش قصد داریم به بررسی مختصات عمدۀ سبکی این دو غزل در سطوح ادبی، زبانی و فکری بپردازیم تا افتراقات و اشتراکات و مختصات عمدۀ سبکی غزلیات این دو شاعر مشخص شود. با شناخت سبک هر دو شاعر می­توان به بسیاری از خصلت­های روانی، اخلاقی و اندیشه آنها پی برد. یافته­های این تحقیق نشان می­دهد که هر دو شاعر در سطح زبانی نزدیک به هم عمل کرده­اند و تشخّص سبکیِ دوره در لغات هر دو شاعر بارز است. در سطح فکری، شیخ صنعان هسته مرکزی هر دو غزل را تشکیل می­دهد، ولی لحنِ طنز حافظ گویاتر است. شاخص­ترین فرق دو غزل حافظ شیرازی و خواجوی کرمانی در سطح ادبی است.