بررسی کنایه درمقدمه شاهنامه

Abstract

کنایه یکی از شاخه‌های مهم علم بیان و از برجسته‌ترین ترفندهای زیباآفرینی در کلام است.در این جستار به تحلیل کارکردهای کنایه درمقدمة شاهنامه پرداخته‌ایم . زیرا دراین بخش ،ساختار کنایی، نسبت به دیگر شگردهای بلاغی، بیشترین بسامد را دارد.کنایه‌های استخراج شده ، به ترتیب از نوع کنایۀ فعلی، کنایه از صفت و موصوف‌اند که بالاترین بسامد، مربوط به کنایه فعلی و از گونۀ ایماست.بسیاری از کنایه‌های به کار رفته درمتن مورد نظر،در فارسی معاصر هم کاربرد دارند و تعداد کمی، مخصوص شاهنامه-اند . کنایه‌های زبانی اگر چه درکلام روزمره، ارزش هنری ندارند، در ابیات شاهنامه به گونه‌ای در محور هم‌نشینی و در کنار دیگر صور خیال، قرار گرفته‌اند که معنایی و خیالی به شعر افزوده‌اند.فردوسی در آغاز شاهنامه، از کنایه‌ها، برای بیان باورهای دینی ، آموزه‌های اخلاقی ،مضامین اجتماعی ومدح، سود جسته است.کنایه به دلیل ابهام هنری، ایجاز و اغراقی که دارد، موجب برجسته‌سازی کلام ،در مقدمة شاهنامه است که به تثبیت سخن و تأثیرگذاری آن در ذهن مخاطب کمک می‌کند.همچنین برخی از کنایه‌های متن مورد نظر در بحث استعاره نیز قابل تأمل و بررسی هستند.