بررسی ساختواژی و معنایی پسوند «-گر» در زبان فارسی

Abstract

این پژوهش پسوند «<em>-گر»</em> زبان فارسی را از نظر ساختواژی و معنایی بر پایۀ داده­هایی از دو گویش زبان کردی بررسی می­کند. در گویش سورانی این پسوند به صورت «<em>-کَر»</em> به کارمی­رود. در گویش هَورامی، ستاک حال فعل <em>کردن</em>، «<em>-کَر»</em> و در گویش سورانی<em>،</em> «<em>-</em><em>کَ»</em> است. سورانی یک پسوند «-َر» (-{r)، مشابه پسوند -er انگلیسی، نیز دارد که نقش عمده­اش ساخت اسم فاعل و اسم ابزار است. <br />در مورد ساختواژۀ «<em>-گر»</em>، در این نوشتار دو فرضیه مطرح شده­است: نخست اینکه این وند از دو تکواژ مقیّد درست شده­است (ستاک حال فعل <em>کردن</em>+پسوند «-َر»، هر دو در سورانی)؛ دوم اینکه این وند خود به تنهایی ستاک حال فعل <em>کردن</em> در هَورامی است. سپس این دو فرضیه بر پایۀ معنی­شناسی واژگانی لیبر (2004) و (2009) (اسکلت معنایی، بدنۀ معنایی، مشخّصه­های معنایی و اصل هم­نمایگی) به روش توصیفی-تحلیلی ارزیابی و این دستاورد حاصل شده که پسوند «-گَر»، از افزوده­شدن پسوند «–َر» به ستاک حال فعل <em>کردن </em>یعنی<em> «-کَ» </em>به دست آمده­است.