تحلیل گفتمان انتقادی رمان چهارگانه "الخسوف" بر اساس رویکرد "نورمن فرکلاف"

Abstract

تحلیل گفتمان انتقادی به عنوان گرایشی میان­رشته­ای، در بررسی متون از سطح جمله و کلام فراتر رفته و به بافت موقعیتی که متن در آن شکل گرفته است، توجه می­کند. نورمن فرکلاف یکی از نظریه­پردازان در این حوزه است که برای نظریه خود سه سطحِ توصیف، تفسیر و تبیین را در نظر می­گیرد. این پژوهش سعی دارد تا به صورت توصیفی - تحلیلی، سه سطح گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف را در بخش­های چهارگانه رمان الخسوف، مورد بررسی قرار دهد. ابراهیم الکَونی در رمان حاضر با استفاده از باهم­آیی و تکرار واژگان، به کارگیری واژگان متضاد و استفاده از استعاره­های مفهومی و بلاغی و با تکیه بر شالوده­های رئالیسم و رئالیسم جادویی، ضمن فراخوانی متون مختلف همچون قرآن، روایات، اشعار شاعران قبل و استفاده از ضرب­المثل­ها، اصطلاحات عامیانه و اسطوره­های اهل صحرا، در پی تبیین اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه است. او با گفتمانی ضداستعماری به بیان مسائلی چون زندگی مردم قبایل طوارق، اوضاع نابه­سامان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه لیبی در زمان استعمارگران اروپایی، تقابل سنت و مدرنیته و ... می­پردازد و با تقویت روحیه مبارزه­طلبی، به دنبال کسب مفاهیمی چون آزادی و تغییر است.