بازنمایی گفته‌های داستانی در داستان‌های کوتاه طیب صالح (موردکاوی دو داستان نخلة علی الجدول و دومة ود حامد)

Abstract

گفته‌های داستانی مجموعه سخنان شخصیت‌ها در متن روایی است که توسط راوی بازگو می‌شود. این گفته‌ها به همان صورتی که توسط شخصیت‌ها بیان می‌شود در متن نمی‌آید بلکه توسط راوی به شیوه‌های مختلفی روایت می‌شود. این شیوه­ها را - که به پنج شکل مختلف بیان می­شود- «شیوه‌های گفته‌های داستانی» می‌نامند. بازنمایی گفته‌های داستانی در نقد داستان به ویژه در حوزۀ تحلیل گفتمان روایی برای شناخت شیوه‌های روایت، سبک نویسنده، رابطۀ میان راوی و شخصیت مؤثر است. پژوهش حاضر، با روش توصیف و تحلیل محتوا، گفته‌های داستانی دو داستان کوتاه «نخلة علی الجدول» و «دومة ود حامد» نوشتۀ طیب صالح، رمان‌نویس معاصر سودانی، را مورد بازکای و تحلیل قرار می‌دهد. سبک‌شناسی گفته‌های داستانی در این دو داستان کوتاه و چگونگی بازنمایی آن به دلیل ویژگی ایجاز و فشردگی این نوع روایی هدف پژوهش پیش‌رو است. برآیند پژوهش نشان‌دهندۀ بسامد بالای شیوۀ گفتۀ مستقیم و گفتۀ غیر مستقیم در دو داستان یادشده می‌باشد که دلیل آن غلبۀ عنصر واقع‌گرایی و راوی دانای کل است. فشردگی داستان کوتاه باعث عدم کاربرد روش آزاد مستقیم شده است همچنین باعث شده گفته‌های شخصیت‌ها در این دو داستان بیش­تر به صورت مختصر بیان شوند. البته این امر انسجام روایی داستان را به هم نریخته و باعث ایجاد تعلیق‌های دراز و خسته‌کننده در داستان نشده است.