نقد جامعه‌شناختی رمان «اوراق عصام عبدالعاطی» در مجموعه «نیران صدیقة» از علاء أسوانی

Abstract

جامعه‌شناسی ادبیات از سویی با علم جامعه‌شناسی و از سوی دیگر با ادبیات در ارتباط است. تمرکز اصلی این شیوه بر ساختار و محتوای اثر ادبی و ارتباط آن با جامعه است، که تأثیرات متقابل ادبیات و جامعه و چگونگی انعکاس مسائل اجتماعی از طریق دیدگاه فکری، اعتقادی و اجتماعی نویسنده را در اثر ادبی مورد بررسی قرار می‌دهد. این گفتار رمان «اوراق عصام عبدالعاطی» برگرفته از مجموعه‌ی داستان «نیران صدیقة» نوشته‌ی علاء أسوانی نویسنده‌ی مشهور مصری را مورد نقد و بررسی جامعه‌شناختی قرار می‌دهد. پس از بررسی این اثر آشکار شد که تمرکز اصلی نویسنده بر جایگاه اجتماعی هنرمند و روشنفکر در جامعه‌ی مصر است. مضمون این رمان بی‌توجهی به استعدادهای درخشان در عرصه‌ی هنر و علم در جامعه‌ی مصر است. نویسنده با خلق شخصیت‌های مستعد و توانا در زمینه‌های هنری و علمی تلاش می‌کند مشکلات این قشر را به تصویر بکشد و تصویری واقعی از روند زندگی اجتماعی در زمان نگارش رمان ارائه می‌دهد، و به انتقاد از اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مصر می‌پردازد. آثار أسوانی در کنار آثار نجیب محفوظ و دیگر نویسندگان در وقوع انقلاب مصر مؤثر بوده است.