داستان‎ پرندگان در شعر احمد شوقی با تأکید بر جنبه‎های نمادین، تربیتی، اجتماعی و سیاسی

Abstract

احمد شوقی (1868–1932م) ملقّب به امیرالشعرا، از برجسته‎ترین شاعران پیشگام در ادبیات معاصر عربی است که آثار شاعرانۀ عظیمی از خود به یادگار گذاشته است. وی در شعر خود توجه و اهتمام زیادی به مسائل ملی، میهنی، اصلاح و تمجید اسلام دارد. شاعر در این‎ زمینه دست به تجدید و نوگرایی زده و قصۀ شعری به زبان جانوران مختلف از جمله پرندگان یا همان فابل را سروده است. او با پرداختن به این فن شعری، تصویری زنده را از پرنده‎ای معین به عنوان رمز و نماد زندگی مردم ارائه می‎دهد تا معانی تربیتی، اجتماعی و سیاسی را در جامعۀ خویش گسترش دهد. در این مقاله بعد از طرح مباحث مقدماتی، پرندگانی که بیشترین کاربرد را در قصه‎های شعری شوقی دارند یعنی کبوتر، کلاغ و خروس از جنبۀ نمادین مورد بررسی واقع شده است. آنگاه قصه‎های مربوط به هر پرنده به منظور شناسایی مسائل تربیتی، اجتماعی و سیاسی تجزیه و تحلیل شده است. یافته‎های این پژوهش نشان‌ می‎دهد که شوقی، پرندگان مورد بحث را در نمادهای متعددی به‎کار برده است که اغلب با نماد‎های مختلف این پرندگان در فرهنگ و ادبیات منطبق است. از سوی دیگر، تربیت کودکان، خرد‎‎‌ ورزی، نکوهش خیانت، نیکوکاری، بی‌توجهی به ادعاهای اصلاح طلبانۀ استعمارگران، بیداری ملی، استقلال و آزادی از جمله مسائل تربیتی، اجتماعی و سیاسی مورد توجه احمد شوقی از طریق داستان پرندگان است.