شناسایی قابلیت‌های کلیدی آینده‌نگاری سازمانی در بانک‌ها و موسسات مالی ایران

Abstract

آینده‌پژوهی در سازمان که با عنوان آینده‌نگاری سازمانی شناخته می‌شود، یکی از حوزه‌های موردبحث در آینده‌پژوهی و مدیریت استراتژیک است. آینده‌نگاری، سازمان‌ها را قادر می‌سازد تغییرات بنیان برافکن آینده را شناسایی کنند و بتوانند پاسخ‌های مناسب و نوآورانه به‌منظور حفاظت از خود در برابر این تغییرات و بقا در بلندمدت طراحی کنند. فرآیند آینده‌نگاری در صنعت بانکداری را می‌توان به‌عنوان مجموعه‌ای از خصوصیات کلیدی دانست که بر ماهیت خاص آن تمرکز داشته و آن را از دیگر ابتکارات در بانک‌ها متمایز می‌سازند. هدف مقاله حاضر درک تفاوت‌های قابلیت‌های آینده‌نگاری بانک‌ها و مؤسسات مالی ایران در اجرای بالقوه پروژه‌های آینده‌نگاری راهبردی بر اساس مدل قابلیت پالیوکایت و همکاران (2014) است. این پژوهش از پیمایش رایانامه‌ای استفاده کرده که در آن رایانامه‌ها برای مدیران و کارشناسان ارشد طرح و برنامه بانک‌ها ارسال شدند. داده‌های دریافتی به لحاظ آماری با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای و آزمون یومان ـ ویتنی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نتایج معنادار آماری به‌دست‌آمده در این پژوهش، تعیین و درک تفاوت‌ها در میزان قابلیت بانک‌ها برای اجرای برنامه‌های آینده‌نگاری راهبردی را میسر می‌سازد. یافته‌های پژوهش جاری به میزان قابل‌توجهی درک ما از آمادگی و قابلیت اجرای پروژه‌های آینده‌نگاری سازمانی در صنعت بانکداری را افزایش می‌دهد، به‌طوری‌که قابلیت‌های آینده‌نگاری بانک‌های دسته اول نسبت به سایر بانک‌ها در دو بعد قابلیت‌های انتخاب استراتژی و قابلیت‌های یکپارچه‌سازی بیشتر است ولی در بعد قابلیت‌های پویش محیطی نسبت به سایر بانک‌ها کمتر است.