تأثیر پروتکل تمرینی شنا و دویدن بر عملکرد حرکتی، یادگیری، حافظۀ فضایی رت‌های پیر

Abstract

اخیرا، تأثیرات تمرین بر سیستم عصبی، حافظۀ فضایی و عملکرد حرکتی در دوران پیری به‌طور جدی مورد توجه محققان قرار گرفته است. با افزایش سن برخی عملکردهای سیستم عصبی از جمله حافظۀ فضایی تضعیف می‌شود. بنابراین، تأثیر تمرین هوازی شنا و دویدن بر یادگیری، حافظۀ فضایی و عملکرد حرکتی در رت‌های پیر بررسی شد. روش تحقیق این مطالعه از نوع تجربی (آزمایشگاهی) است. 30 رت (18 ماهه) به‌طور تصادفی به سه گروه آزمایشی 1 (دویدن روی نوارگردان)، آزمایشی 2 (شنا در ماز آبی) و کنترل تقسیم شدند. دستگاه رت تردمیل برای تمرین آزمودنی‌ها، دستگاه ماز آبی موریس به‌منظور استفادۀ پروتکل تمرینی و بررسی حافظه و یادگیری و دستگاه جعبه باز برای بررسی عملکرد حرکتی آزمودنی‌ها به‌کار گرفته شد. از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه ‌‌برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده شد. مقادیر بر حسب میانگین ± خطای استاندارد (M .Mean ± S.E) گزارش شده است. نتایج نشان داد در آزمون حافظۀ فضایی (زمان رسیدن به هدف و مسافت طی‌شده برای رسیدن به هدف) گروه آزمایشی اول (شنا) به‌طور ‌معناداری نسبت به گروه کنترل و گروه آزمایشی 2 (دویدن) بهتر عمل کردند (001/0 P=) و گروه تردمیل در آزمون حافظۀ فضایی (زمان رسیدن به هدف) نسبت به گروه کنترل عملکرد بهتری داشتند (04/0 P=). در مورد آزمون عملکرد حرکتی (آزمون جعبه باز) در پارامتر کل مسافت طی‌شده، گروه آزمایشی 1 و گروه آزمایشی 2 به نسبت گروه کنترل برتری ‌معناداری داشتند (به‌ترتیب )001/0) , (P=002/0 .( P=در پارامتر میانگین سرعت طی‌شده در آزمون جعبه باز، گروه آزمایشی 1 و گروه آزمایشی 2 به نسبت گروه کنترل برتری ‌معناداری داشتند (به‌ترتیب )001/0), (P= 003/0 (P=. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تمرین هوازی به‌ویژه شنا، اثر مثبت بر تثبیت حافظه، یادداری و عملکرد حرکتی دارد، بدین نحو که تمرین احتمالاً مسیرهای پاداش را در سیستم عصبی حیوان تقویت می‌کند که این عامل می‌تواند دلیلی بر تقویت حافظه و یادگیری در سیستم عصبی باشد.