رفتارشناسی سالک در مصیبت‌نامه عطار بر اساس آزمایش رنگ ماکس لوشر

Abstract

از آنجا که شعر آیینة تمام‌نمای روحیات شاعر است تحقیق در رنگ‌های به کار رفته در آن نیز می‌تواند به‌ عنوان ابزاری مهم در شناسایی واکنش‌ها و رفتارهای وی قلمداد گردد. تجربة شهودی شاعران عارف که بر زبانی نمادین استوار است با استفاده از عنصر رنگ و واژه‌های تداعی‌گر آن بهتر بیان می‌شود. جستار پیش‌رو با هدف روان‌شناسی رنگ در <em>مصیبت‌نامة</em> عطار و با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی، در تلاش است به بازخوانی جدیدی از این اثر با استناد به الگوی روان‌شناسی ماکس لوشر، بپردازد. نتایج نشان از آن دارد که گروه‌بندی رنگ‌های <em>مصیبت‌نامه</em> به ‌ترتیب اولویت از چپ به راست عبارت‌اند از: (-6-0=5=1×2×4+3+7) لوشر معتقد است که چنین اولویت‌بندی از طرف سالک دلالت بر آن دارد که وی از هبوط آدمی و جدایی از عالم معنا رنج می‌برد، (+3+7) اما همچنان امیدوار است که از طریق تلاش برای قرب الهی وضعیت بهتری به‌ دست آورد و بر بسیاری از محدودیت‌های عالم خاکی فایق آید. (×2×4) در این مسیر، هیچ محیطی برایش آرام‌بخش نیست. بنابراین، تفکراتش را از گوش نامحرمان پنهان می‌نماید و تنها برای افراد بسیار نزدیک بیان می‌کند. (=5=1) سالک در این اثر با دوری از نابسامانی‌ها، به ‌دنبال فرصتی برای بهبود کیفیات روحی خویش است تا از این طریق ارزش و اعتبار گذشته‌اش در عالم علوی را به دست آورد. (-6-0)