چهرة انسان، تجلی‌گاه قرآن در نزد سیدعمادالدین نسیمی

Abstract

حروفیه یکی از فرقه‌های تأویل‌محور پس از حمله مغول است که پیروان آن، شیوة تأویل را از اسماعیلیه آموخته بودند. حروفیان خودشان را اهل تأویل و اهل باطن می‌نامیدند. آنان انسان‌گرایانی بودند که همه چیز را به نفع انسان تأویل می‌کردند. نسیمی داناترین متفکر و موفق‌ترین شاعر این فرقه است که توانسته است اندیشه‌های آنان را به خوبی در قالب شعر بیان کند. عرفان حروفیان و نسیمی مبتنی بر یک رکن اساسی است و آن، انسان و شناخت نیروهای خلاق اوست. براساس دیدگاه آنان، انسان نمونة کامل خدا و خلیفة او در زمین و بیش از همة موجودات تجلی‌گاه پروردگار عالم است. نسیمی صورت انسان را تجلی‌گاه آیات قرآن و انسان را مظهر تام کلماتِ الهی معرفی می‌کند که تمام قرآن به ویژة سورة فاتحه بر چهرة وی نگاشته است. در این نوشتار با نشان دادن نمونه‌هایی در قالب چهار عنوان، به چگونگی بیان این تفکر و بررسی این اندیشة ناب سیدعمادالدین نسیمی، یکی از شگفت‌انگیزترین چهره‌های ادبی سرزمین‌مان، پرداخته شده است