کاربرد روش‌های دورسنجی و منطق فازی برای شناسایی تراورتن‌های منطقه آبگرم قزوین

Abstract

در بررسی حوزه زمین گرمایی منطقه آبگرم قزوین که با هدف شناسایی سازندهای تراورتن و آثار دگرسانی آن‌ها انجام گرفته است، از تصاویر ماهواره Terra، سنجندهASTER استفاده شد. عکس نقشه‌های ترکیبی با استفاده از روش نسبت‌گیری باندی و تحلیل طیفی مولفه‌های اصلی تولید و مکان هندسی هاله‌های دگرسانی (با منشاء گرمابی) معرفی شدند. نتایج مطالعات دورسنجی موید همیافتی رخساره‌های اکسیدی و هیدروکسیدی آهن با کانی‌های رسی است که از نقطه نظر ژئوشیمیایی، ملاک مناسبی برای تشخیص رخساره‌های گرمابی است. بدین ترتیب پس از تشکیل پایگاه داده‌های مکانی شامل گسل‌ها، خطواره‌های ساختمانی، سازندهای زمین‌شناسی و عکس نقشه‌های ASTER، مناطق مستعد تراورتن‌زایی شناسایی و برای تولید نقشه پیش‌‌داوری به روش فازی آماده شدند. برای تعیین درجه عضویت متغیرهای فازی از تابع Large استفاده شد. امتیازدهی تغییرات سازندی (ملاک‌های لیتولوژیکی) بر اساس تنوع سن و جنس آن‌ها انجام گرفت. همچنین برای وزن‌دهی معیارهای زمین‌ساختی (چگالی گسل‌ها) و تلفیق آن‌ها با تغییرات سازندی، از عملگر فازی And استفاده شده است. مطابق نتایج این تحقیق، بخشی از اطلاعات ساختاری و تحولات سازندی منطقه توسط نقشه‌های مغناطیسی استنتاج شده است که در تلفیق نهایی با معیارهای دورسنجی، زمین‌شناسی و زمین‌ساختی، امکان شناسایی هاله‌های دگرسانی مرتبط با کانی‌سازی تراورتن را به همراه درج اولویت اکتشافی آن‌ها به‌وسیله عملگر فازی گاما فراهم کرده است. بدین ترتیب اولین نقشه جامع تراورتن‌های منطقه آبگرم با استفاده از عکس نقشه‌ها، یافته‌های ژئوفیزیکی و زمین شناسی مطابق شکل 15 ارایه شده است که در آن ارتباط مکانی آثار تراورتن‌زایی با رخنمون سنگ‌های آتشفشانی سنوزوییک در حومه شهر آبگرم مشاهده می‌شود.