کاربرد روش میانگین هندسی در تلفیق لایه ‏های اطلاعاتی ژئوشیمیایی برای تولید نقشه شاهد ژئوشیمی

Abstract

نقشه‏ شاهد ژئوشیمی یکی از مهم‌ترین لایه‏های اطلاعاتی برای تهیه نقشه پتانسیل معدنی است. در این پژوهش برای رفع کاستی‏های نقشه‏های شاهد گسسته، از روش فازی‏ پیوسته برای تهیه نقشه شاهد ژئوشیمی استفاده شد. ناحیه مورد مطالعه در پژوهش حاضر، ورقه 1:100.000 ورزقان است که در زون متالوژنی ارسباران واقع شده و میزبان کانسار مهم مس پورفیری- اسکارن سونگون است. از 1067 نمونه رسوب آبراهه‏ای که توسط سازمان زمین‏شناسی در ورقه ورزقان برداشت شده است به‌ عنوان داده اولیه برای انجام مطالعات ژئوشیمی استفاده شد. به دلیل نوع نمونه‌برداری انجام شده در این ناحیه، ابتدا حوضه آبراهه‏ای بالادست برای هر کدام از نمونه‏ها ترسیم و مشخصات هر نمونه به حوضه بالادست مانند آن نسبت داده شد. با توجه به این ‏که عناصری مانند مس، مولیبدن، نقره، سرب، روی، طلا و آرسنیک، به‌ عنوان عناصر شاخص کانسارهای مس پورفیری مطرح‌اند، از عناصر یاد شده برای شناسایی مناطق مستعد کانی‏سازی مس پورفیری استفاده شد. برای فازی‏سازی نقشه هر یک از عناصر گفته شده، از تابع Large و لجستیک بهره گرفته شد. پس از فازی‌سازی، از روش میانگین هندسی برای تلفیق نقشه‏های فازی حاصل شده، استفاده شد. نقشه تلفیق‌ یافته به کمک نمودارهای آهنگ پیش‏بینی- مساحت اشغال شده مورد اعتبارسنجی قرار گرفتند. بر اساس این اعتبارسنجی، مشاهده شد که تلفیق نقشه‏های فازی شده با تابع Large، نتایج بهتری ارایه می‏‌دهد. محل تقاطع منحنی در این نمودار نمایانگر این است که با اشغال 20 درصد از مساحت این ناحیه، 80 درصد از کانسارهای مس پورفیری شناخته شده، قابل شناسایی‌اند.