مقاله مروری: توسعه سیستم گواهی بذر سیب‌زمینی در ایران و ویروس PVY به‌عنوان مهم‌ترین عامل اختلال در سیستم گواهی

Abstract

سیب­زمینی یکی از محصولات مهم کشاورزی در ایران است که به­دلیل تکثیر رویشی، زوال افزایشی غده­ها ناشی از بیماری­ها پس از هر نسل مشهود است، لذا توسعه سیستم­های کنترل و گواهی بذر در راستای تولید پایدار و کسب حداکثر عملکرد مورد توجه بسیاری از کشورهای تولید­کننده سیب­زمینی از جمله ایران واقع شده است. برای این منظور غده­های بذری در سه طبقه پیش­پایه از طریق استقرار گیاهچه­های سالم در شرایط کاملاً کنترل­شده درون شیشه­ای و گلخانه (که منجر به تولید مینی تیوبر سالم می­شوند) و همچنین در طبقات پایه و گواهی­شده از طریق تکثیر در مزارع با شرایط تعریف­شده و تحت نظارت کامل بازرسین فنی تولید می­شوند. غده­های بذری بر اساس استانداردهای ملی که بیش­تر تاکید بر سلامت غده­ها دارند، پایش می­شوند و در صورت کسب استانداردهای لازم مورد گواهی قرار می­گیرند. پایش سلامت، اصالت و خلوص ژنتیکی غده­های بذری طی دهه اخیر در کشور نشان می­دهد مهم­ترین عامل محدودکننده و اختلال­آفرین در این فرایند آلودگی به ویروس PVY است. کنترل این ویروس به­دلیل انتقال ناپایا، دامنه میزبانی وسیع و پراکنش گسترده بسیار دشوار است. اگرچه میزان آلودگی با گذشت زمان به­دلیل استفاده از بذر سالم در کشور روند کاهشی داشته اما همچنان در رﺃس عوامل مهم و مورد توجه این سیستم به­شمار می­رود. مقاله مروری حاضر به معرفی نظام کنترل و کیفی بذر سیب­زمینی و ویروس PVY به­عنوان معضل مهم مزارع تکثیر بذر می­پردازد