مقاله مروری: تحلیلی بر تلفات بذری در سامانه های فرآوری و تولید بذر گندم

Abstract

یکی از مراحل حایز اهمیت در چرخه تولید محصول استراتژیک گندم مرحله فرآوری یا به اصطلاح بوجاری بذرمیباشد. بررسیهای انجام شده نشان میدهد که همه ساله حدود ١٥درصد از بذر گندم تولید شده در مراحل برداشت، حمل و نقل و فرآوری بذر در کارخانهها از دست میرود. بیش از نیمی از این ضایعات در کارخانههای فرآوریبذر گندماتفاق میافتد کهبخشی ازآن با رعایت نکات فنی قابل کنترلمیباشند. در این مقاله به تحلیل وضعیت مراحل فرآوری بذر گندم و نقاط بحرانی در کارخانههای فرآوری بذر گندم در سه استان تهران، البرز و قزوینپرداخته شده و با استفاده از نمودارعلت و معلول)ایشی کاوا(و ماتریس ارتباطات،عوامل تأثیرگذاربر بروز تلفاتبذر گندم بررسی شد. نتایج بهدست آمده نشان داد کهعلیرغم دستیابیبه خلوص فیزیکی بالای ٩٨درصد و قوه نامه بیشتر از ٨٨درصد در خروجی اصلی خط فرآوری بذر، بذور تلف شده در ضایعات مراحل مختلف فرایند فرآوری بسیار قابلتوجه بوده و در هر کارخانه بهطور متوسط حدود ٤٠تا ٥٠درصد از ضایعات خط تولید حاوی بذر سالمبو .دمقدار بذر تلف شده در ضایعات برخی از مراحل فراوری نظیر جوگیری و جداسازی سنگ ریزه در میز گراویتی بسیار بالا بوده و به بیش از٩٠درصد هم رسید. خوراکدهی زیاد به خط فرآوری، عدم رعایت تنظیمات و فقدان دانش کافیاپراتورهادر مورد بهکارگیری دستگاههااز جمله عوامل اثر گذار در قرارگیریبذرهای سالم در ضایعات ماشین میباشد. علاوه بر آن برخی از ماشینهای مورد استفاده در خط فرآوری بذر گندم از سابقه بیش از ١٥تا ٢٠سال برخوردار بوده و بهدلیل استهلاک و فرسودگیقابلیتاستفاده از ظرفیت اسمی و تنظیم مناسب را ندارند