تأثیر غلظت‌های مختلف برخی فلزات سنگین بر شاخص‌های جوانه‌زنی و بنیه بذر لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.)

Abstract

فلزات سنگین بیوسفر از زمان شروع انقلاب صنعتی در حال افزایش است و سمیت فلزات سنگین سبب اختلال در فرایند جوانه­زنی و رشد گیاهان می­گردد. به‌منظور بررسی تأثیر فلزات سنگین بر جوانه‌زنی لوبیا (رقم صدری) آزمایشی در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه یاسوج در سال 1392 اجرا گردید. این آزمایش به‌صورت طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار شامل غلظت‌های مختلف نیترات کادمیوم، نیترات نیکل، نیترات سرب و سولفات مس در غلظت‌های مختلف 25، 50، 75 و 100 میلی‌گرم در لیتر و یک تیمار شاهد بود. صفات مورد بررسی شامل شاخص‌های جوانه‌زنی (درصد و سرعت جوانه‌زنی)، طول و وزن گیاه‌چه و شاخص بنیه بذر بود. نتایج نشان داد که بیش­ترین سرعت و درصد جوانه‌زنی بذر در تیمار شاهد و کم‌ترین آن‌ها در 100 میلی‌گرم در لیتر نیترات سرب بود. با افزایش غلظت سرب، سرعت و درصد جوانه­زنی بذر و وزن خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه روند نزولی را نشان داد. غلظت 100 میلی‌گرم در لیتر نیترات کادمیوم سبب کاهش سرعت و درصد جوانه‌زنی بذر لوبیا نسبت به شاهد گردید. افزایش غلظت کادمیوم سبب اختلال در رشد ریشه­چه و ساقه­چه و شاخص بنیه بذر لوبیا گردید. سمیت غلظت مس نسبت به نیکل اثر منفی بیش­تری بر سرعت جوانه­زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه و بنیه گیاهچه داشت. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که کادمیوم و سرب ممکن است به گیاهان اجازه‌ی جوانه زدن را بدهد، اما افزایش غلظت آن‌ها سبب اختلال در برخی شاخص‌های جوانه‌زنی بذر لوبیا چیتی گردید.