پراکنش فصلی فیتوپلانکتون های غالب در خزر جنوبی (سواحل مازندران) و ارتباط آن با عوامل محیطی

Abstract

پراکنش فصلی فیتوپلانکتون ها و عوامل موثر بر حضور آنها در سواحل مازندران، بین سالهای 90-1391 بررسی شد. در این مطالعه توزیع شاخه‌ ها و گونه های غالب فیتوپلانکتونی و پارامترهای فیزیکوشیمیایی در امتداد 4 خط عمود بر ساحل (امیرآباد، بابلسر، نوشهر و رامسر) در عمق‌های مختلف ستون آب در اعماق 5، 10، 20 و50 متر مورد ارزیابی قرار گرفتند. تغییرات گونه های غالب و پارامترهای محیطی با استفاده از تحلیل مؤلفه ‌های اصلی بررسی شد. میانگین تراکم سالیانه فیتوپلانکتون 185162558 عدد در متر مکعب بود و بیشترین تراکم در فصل زمستان و کمترین تراکم در فصل بهار تعیین شد. در مجموع 7 شاخه و 131 گونه از فیتوپلانکتون ها شامل باسیلاریوفیتا (58 گونه)، سیانوفیتا (24)، پیروفیتا (22)، کلروفیتا (17)، اوگلنوفیتا (8) و 1 گونه در هر یک از شاخه‌های هاپتوفیتا و زانتوفیتا شناسایی شدند. در بهار گونه Exuviaella cordata از پیروفیت ها (25/61 درصد از گونه ها) در تابستان و پاییز گونه Oscillatoria sp. از سیانوفیت ها (به ترتیب 69/48 و 91/71) و در زمستان گونه Pseudo-nitzschia seriata (12/66) از باسیلاروفیت ها به عنوان گونه های غالب فصلی شناسایی شدند. این تحقیق نشان داد که ترموکلاین، انتقال رودخانه‌ای، شانه‌دار Mnemiopsis leidyi و گونه‌های فیتوپلانکتونی فرصت طلب با توانایی بالای رقابتی (سیانوفیت و پیروفیت) از موثرترین عوامل بر تغییرات زمانی و مکانی فیتوپلانکتون‌ها می‌باشند. درجه حرارت، سیلیس و نیتروژن معدنی نقش مهمی در تغییرات تراکم دیاتومه ها دارند، درحالیکه درجه حرارت، فسفر معدنی، فسفر آلی و نیتروژن معدنی برای پیروفیت ها و سیانوفیت ها حائز اهمیت هستند.