اثر مس نیترات بر برخی شاخص‌های خون بچه‌تاسماهی شیپ (Acipenser nudiventris)

Abstract

<span lang="FA" dir="RTL">به­منظور تعیین سمیت حاد فلز سنگین مس بر برخی شاخص­های خون تاسماهی شیپ، 120 قطعه ماهی در مجاورت غلظت­های صفر(شاهد)، 1 ، 5 و 10 میلی­گرم در لیتر نیترات مس (</span><span>Cu(NO₃)₂</span><span lang="FA" dir="RTL">) قرار گرفتند. در غلظت­های 5 و 10 میلی­گرم در لیتر همه ماهی­ها بعد از 24 ساعت تلف شدند و فقط در گروه شاهد و تیمار 1 میلی­گرم در لیتر همه ماهی­ها تا 96 ساعت زنده ماندند. نتایج نشان داد که سطوح هموگلوبین (</span><span>Hb</span><span lang="FA" dir="RTL">) با افزایش غلظت مس و با گذشت زمان به­طور معنی­داری افزایش یافت <span> </span>(05/0 > </span><span>P</span><span lang="FA" dir="RTL">). تعداد گلبول­های قرمز (</span><span>RBC</span><span lang="FA" dir="RTL">) در غلظت­های 5 و 10 میلی­گرم در لیتر در 24 ساعت کاهش معنی­داری نشان داد (05/0 > </span><span>P</span><span lang="FA" dir="RTL">). درصد هماتوکریت (</span><span>Hct</span><span lang="FA" dir="RTL">) از 4/3 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 33/22 درصد در تیمار شاهد به 4/4 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 45 درصد در غلظت 10 میلی­گرم در لیتر مس در 24 ساعت افزایش یافت (05/0 > </span><span>P</span><span lang="FA" dir="RTL">). تعداد گلبول­های سفید (</span><span>WBC</span><span lang="FA" dir="RTL">) کاهش معنی­داری نسبت به گروه شاهد داشت (05/0 > </span><span>P</span><span lang="FA" dir="RTL">). حجم متوسط گلبول قرمز (</span><span>MCV</span><span lang="FA" dir="RTL">) از 3/5 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 6/148 فمتولیتر در گروه شاهد به 1 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 274 فمتولیتر در غلظت 10 میلی­گرم در لیتر در 24 ساعت رسید (05/0 > </span><span>P</span><span lang="FA" dir="RTL">).میانگین هموگلوبین ذره­ای (</span><span>MCH</span><span lang="FA" dir="RTL">) در گروه شاهد 20 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 8/31 گرم در دسی­لیتر بود و به 30 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 4/50 گرم در دسی­لیتر در تیمار 10 میلی­گرم در لیتر در زمان 24 ساعت رسید (05/0 > </span><span>P</span><span lang="FA" dir="RTL">). میانگین غلظت هموگلوبین ذره­ای (</span><span>MCHC</span><span lang="FA" dir="RTL">) به بیشترین میزان</span><span lang="FA" dir="RTL">(9/4 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 03/50 پیکوگرم) در تیمار 1 میلی­گرم در لیتر در زمان 96 ساعت رسید. تعداد لنفوسیت­ها از 1 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 66/62 درصد در گروه شاهد به 2/1 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 70 درصد در تیمار 5 میلی­گرم در لیتر در زمان 24 ساعت کاهش در غلظت 1 میلی­گرم در لیتر به­طور معنی­داری افزایش (5/2 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 82 درصد) در زمان 48 ساعت داشت (05/0 > </span><span>P</span><span lang="FA" dir="RTL">). تعداد مونوسیت­ها از 5/1 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 66/3 درصد در گروه شاهد به کمترین میزان (5/0 </span><span lang="FA" dir="RTL">±</span><span lang="FA" dir="RTL"> 66/0 درصد) در تیمار 1 میلی­گرم در لیتر رسید (05/0 > </span><span>P</span><span lang="FA" dir="RTL">). از نتایج تحقیق انجام شده می­توان دریافت که گرچه مس یک فلز ضروری برای انجام بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی است؛ ولی غلظت بیش از حد مجاز آن اثرات سمی شدیدی بر بچه­ماهی شیپ نشان داد. </span>