بررسی اثرات بیوچار و بقایای گیاهی پوستة برنج بر رشد و ترکیبات شیمیایی گیاه لوبیا در یک خاک آهکی آلوده به لجن فاضلاب

Abstract

هرچند استفاده از لجن فاضلاب به عنوان یک منبع ارزان قیمت و سرشار از مواد آلی و عناصر غذایی، تأثیر مثبتی بر رشد گیاه دارد اما تجمع برخی فلزات سنگین در نتیجة کاربرد آن، استفاده از این ماده را در کشاورزی محدود می‌کند. مطالعة حاضر در قالب یک آزمایش فاکتوریل 3×4×3 کاملاً تصادفی با فاکتور لجن فاضلاب در سه سطح (0، 50 و 100 گرم بر کیلوگرم خاک)، چهار تیمار (شاهد، بیوچار، بقایای گیاهی و بیوچار + بقایای گیاهی) و سه تکرار به­کار گرفته شد. نتایج نشان داد که کاربرد لجن فاضلاب تأثیر مثبت و معنی­دار (6/12 درصد) بر وزن خشک محصول لوبیا داشته است. استفاده از این ماده همچنین غلظت و جذب کل عناصر روی، مس، آهن و منگنز )اندازه‌گیری شده به­وسیلة دستگاه جذب اتمی( را در گیاه افزایش داد که نشان‌دهندة امکان استفاده از این مادة آلی در تأمین عناصر کم مصرف کاتیونی برای گیاه است. افزودن مخلوط بیوچار و بقایای گیاهی پوستة برنج به خاک تیمار شده با لجن فاضلاب، بر رشد گیاه لوبیا تأثیر مثبت و معنی‌دار داشت، به گونه‌ای که بیشینة وزن خشک این گیاه در بر همکنشی تیمار بیوچار + بقایای گیاهی و لجن فاضلاب در سطح کاربرد 100 گرم در کیلوگرم خاک به­دست آمد که نسبت به تیمار شاهد رشدی معادل 4/40 درصد را نشان داد. به طورکلی کاربرد بیوچار و بقایای پوستة برنج سبب کاهش معنی‌دار میانگین غلظت روی و منگنز در اندام هوایی گیاه لوبیا نسبت به شاهد گردید اما افزودن بقایای پوستة برنج و مخلوط بیوچار + بقایا به خاک تیمار شده با لجن فاضلاب، افزایش معنی‌دار غلظت مس را در اندام هوایی گیاه در پی داشت.