مقایسه‌ جذب زیستی (توسط Gammarus sp.) و غیر زیستی (رسوب ماسه‌ای) کادمیوم در ساحل دریای خزر

Abstract

گاماروس از جمله سخت‌پوستان منطقه امواج می‌باشد که نقش مهمی در زنجیره‌ی غذایی ایفا می‌کند و با تغذیه از پوده‌ها، انرژی را به رده‌های بالاتر مانند ماهی و پرندگان انتقال می‌دهد. آلودگی‌های زیادی چه از دریا و خشکی به سواحل دریای خزر راه پیدا می‌کنند. فلز کادمیوم از جمله فلزات پایدار و خطرناک است که به مقدار کم در محیط طبیعی وجود دارد ولی مقدار آن‌ در چند دهه اخیر از طریق منابع انسان‌ساز مربوط به فعالیت‌های شهری و صنعتی در دریاها و سواحل افزایش یافته است. این تحقیق با هدف بررسی مقایسه‌ای مقدار و نرخ جذب فلز کادمیوم توسط Gammarus sp. به‌عنوان کفزی غالب داخل رسوبات نرم دریای خزر و خود رسوبات انجام گردید. بدین منظور غلظت کادمیوم، پایینتر از غلظت مهلک آن برای گاماروس در نظر گرفته شد. محلول فلزی از ظروف حاوی گاماروس و رسوب عبور داده شد و در زمان‌های صفر (نمونه‌ی شاهد)، 30، 60، 90، 150، 210و 270 دقیقه از مزوکوزم به‌عنوان محیط آزمایشی نمونه‌برداری صورت گرفت. نمونه‌ها پس از آماده‌سازی و هضم اسیدی در آزمایشگاه به منظور تعیین غلظت کادمیوم توسط دستگاه ICP-OES مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج بر اساس آنالیز واریانس یک‌طرفه نشان داد که بین بازه‌های زمانی متفاوت اختلاف معنیداری در جذب کادمیوم وجود دارد. همچنین آزمون تی نیز مشخص نمود که اختلاف معنی‌داری بین میزان جذب فلز کادمیوم توسط گاماروس و رسوب وجود داشت. بر اساس نتایج این تحقیق می‌توان نتیجه‌گیری کرد که میزان جذب فلز کادمیوم توسط گاماروس و رسوب تابعی از زمان مواجهه است که با طولانی شدن این زمان تجمع مقدار کادمیوم جذب شده افزایش می‌یابد. هر دو بخش می‌توانند به‌عنوان شاخصی در پایش آلودگی محیط‌های ساحلی مورد استفاده قرار گیرند.