سنجش مقایسه‌ای تجمع فلزات سنگین (Cd, Pb, Hg, Cu) در بافت عضله، کبد، پوست و ترکیب اسیدهای چرب تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) در برخی نواحی جنوب دریای مازندران

Abstract

مطالعۀ مقایسه‌ای تجمع فلزات سنگین (کادمیوم، سرب، مس و جیوه) در اندام­های کبد، پوست و عضله و همچنین پروفایل اسیدهای چرب فیلۀ تاسماهی ایرانی در سواحل جنوب شرقی و غربی دریای مازندران (استان­های مازندران وگلستان) انجام­شد. نتایج نشان داد که در عضلۀ نمونه­های هر دو ناحیه تمام این فلزات سنیگن در محدودۀ مجاز مصرف قرار دارند (P>0.05)؛ لیکن غلظت عناصر در کبد بیشتر از پوست و عضله است (P<0.05). در هردو ناحیه جنوب شرقی و غربی در کبد تاسماهی ایرانی مقادیر سرب (21/2 و 05/2 µg/g) بالاتر از محدودۀ مجاز ارزیابی شدند. مقادیر جیوه در پوست و کبد (46/0 تا 47/0 µg/g) نیز بالاتر از عضله بود. همچنین تجمع فلزات سنگین در نمونه­های صیدشده از سواحل جنوب غربی (مازندران) بیشتر از سواحل جنوب شرقی (گلستان) بوده­است. الگوی تجمع فلزات سنگین در عضلۀ ماهی با اندام­های کبد و پوست متفاوت بود. از سوی دیگر، مجموع اسیدهای چرب غیراشباع (UFA) در چربی بافت تاسماهی ایرانی نواحی جنوب غربی و شرقی به ترتیب 54/85 و 48/77 g/100g بود (P<0.05). به­علاوه مجموع اسیدهای چرب سری امگا-3 در چربی بافت تاسماهی ایرانی در سواحل مذکور به ترتیب 17/14 و 35/7 g/100g بود (P<0.05).همچنین بین میزان عناصر سنگین در اندام­های مختلف و میزان چربی همبستگی وجود داشت. این همبستگی در بافت­های کبد، پوست و عضله رابطۀ مثبتی داشت؛ برعکس ارتباطی بین اسیدهای چرب امگا-3 فیله و تجمع فلزات سنگین در آن دیده نشد. در بین فلزات مورد بررسی مقدار سرب در بافت کبد تاسماهی ایرانی ناحیه جنوب شرقی از حد استاندارد تعیین شده بیشتر بوده است. مطابق نتایج بافت خوراکی عضلۀ تاسماهی ایرانی در سواحل جنوبی دریای مازندران سالم است.