مقایسۀ برخی خصوصیات فیزیولوژیکی دو گونۀ اکالیپتوس و لیلکی تحت تنش نانوذرات سولفید کادمیم

Abstract

در این پژوهش پاسخ فیزیولوژیک دو گونۀ درختی لیلکی و اکالیپتوس تحت تأثیر نانوذرات سولفید کادمیم مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نهال­های یک­ساله از دو گونه در شرایط یکسان تولید شد. طرحی در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا و نانوذرات سولفید کادمیم با دو غلظت 20 و 80 میلی­گرم در کنار تیمار شاهد مورد استفاده قرار گرفت. پس از 30 روز نمونه­های لازم از هردو گیاه برای انجام آزمایشات برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد. در آزمایشگاه مقدار پرولین، قندهای محلول، کلروفیل و مالون دی-آلدهید و همچنین مقدار کادمیم جذب شده در ریشه و اندام هوایی برای تمام نهال­ها مورد اندازه­گیری قرار گرفت. برای بررسی اختلافات از آزمون تجزیۀ واریانس و برای مقایسۀ میانگین­ها از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که تجمع نانوذرات در ریشه­ها به طور کلی بیشتر از اندام هوایی است. همچنین گونۀ اکالیپتوس مقادیر بیشتری از نانوذرات را جذب نمود. با افزایش مقدار نانوذرات سولفید کادمیم، در مقدار پرولین و قند هر دو گیاه تغییرات <br /> معنی­داری دیده شد اما افزایش مقدار نانوذره اثر معنی­داری در مقدار مالون دی­آلدئید نداشت. مقدار کلروفیل با افزایش غلظت نانوذره در گونۀ لیلکی افزایش و در گونۀ اکالیپتوس کاهش نشان داد. به­طور­کلی نانوذره سولفید کادمیم در غلظت­های مورد مطالعه و تحت شرایط آزمایش حاضر، تأثیر منفی زیادی بر گیاه لیلکی نداشته و کاهش مقدار قند و پرولین نیز در این گونه، به احتمال زیاد به دلیل اثر نانوذره در ایجاد تنش خشکی بوده است. در واقع نانوذرات به طور غیرمستقیم باعث کاهش قند و پرولین گیاه شده­اند. این درحالی­ است که در گیاه اکالیپتوس افزایش تولید قند و پرولین توسط گیاه به منظور تنظیم اسمزی بوده اگرچه ممکن است در حفاظت گیاه و میزان آنتی اکسیدان نیز نقش داشته باشد.