بررسی تأثیر مواد هومیکی در شکل‌های شیمیایی کادمیم در خاک منطقۀ دفن زبالۀ ارومیه

Abstract

تحرک‌پذیری فلزات سنگین نقش مؤثری در آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی دارد. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر لئوناردیت (Leonardite) بر توزیع شکل‌هایی ژئوشیمیایی کادمیم (Cd) در خاک متراکم شده منطقۀ دفن زبالۀ ارومیه بود. بدین منظور، نمونۀ خاک از محل دفن زباله‌ها برداشت شد و ویژگی‌های فیزیکی-شیمیایی و کانی شناسی رس تعیین شد. مقادیر 0، 5/2، 5، 5/7 و 10 درصد از لئوناردیت به خاک‌ اضافه شد و سپس خاک­های تیمار شده داخل ستون­ها متراکم شدند. محلول کادمیم (100 میلی گرم در لیتر) به ستون­ها اضافه گردید و نمونه برداری از خاک ستون‌ها بعد از گذشت 72 روز از سه عمق (سطحی، وسط و تحتانی) جهت تعیین شکل‌های شیمیایی کادمیم در خاک انجام شد. خاک مورد مطالعه با 9/43% رس و کانی­های غالب ایلیت (49%)، اسمکتیت (21%) و کائولینیت (5/20%) کلریت (5/9%) بود. تراکم، نفوذ محلول و غلظت Cd در لایه های میانی و تحتانی را کاهش داد ولی لئوناردیت غلظت Cd محلول رویی را نسبت به شاهد 10 برابر افزایش داد. همچنین تیمار لئوناردیت شکل‌های ژئوشیمیایی Cd (اکسیدهای آهن-منگنز، تبادلی و کربناته) لایۀ سطحی را کاهش داد (P<0.001) ولی باعث افزایش 54 درصدی کادمیم پیوند شده به کربن آلی شد. نتیجه می‌شود که کاربرد لئوناردیت در کنترل عناصر سنگین در خاک متراکم شده توصیه نمی­شود.