ارزیابی تخریب تا پایداری بوم‏ سازگان جنگل شهری (مطالعۀ موردی: پهن ‏برگان پارک جنگلی سرخه‏ حصار)

Abstract

با توجه به وجود عوامل متفاوت و پیچیدگی اثر‏گذاری آن‌ها بر سلامت و پایداری جنگل‌های شهری، این پژوهش تلاش کرده‏‏ است با تفکیک مشخصه‏های اثر‏گذار در یک اکوسیستم و تقسیم‏بندی اکوسیستم جنگلی دست‌کاشت سرخه‏حصار به واحدهای همگن از لحاظ عوامل طبیعی (شیب، جهت، ارتفاع، عمق خاک، سیستم کاشت خالص و آمیخته) و عوامل انسانی (میزان آبیاری و شدت تفرج)، اثر آن‌ها بر پایداری اکوسیستم را بررسی کند. کمّیت و کیفیت پهن‏برگان پارک شامل زبان‏گنجشک، ارغوان، چنار و اقاقیا، مطالعه شد. معیارهای سنجش واحدهای همگن در این بررسی ارتفاع، رویه‏زمینی، قطر تاج، تقارن تاج، شادابی درختان، تراکم پوشش علفی و درجۀ تاج‏پوشش بودند. نتایج تحلیل‏ها نشان داد که مجموعه‏ای از عوامل بر سلامت و پایداری رویشگاه اثرگذار است، در‌حالی‌که که سیستم کاشت خالص و آمیخته، شیب و عمق خاک جزء فاکتورهای مهم محدود‌کننده‌‌اند. در‌حقیقت با کاهش عمق خاک و افزایش شیب و قرارگیری آن در آستانه بیشتر از 15‌درصد، با اختصاص عرصۀ به‌کاربری تفرج متمرکز، رویشگاه به‌شدت به سوی ناپایدار‌شدن پیش خواهد رفت. در‌عین‌حال بررسی‏ها نشان دادند گونۀ ارغوان در شرایط مشابه، پایدارتر از سه گونۀ اقاقیا، چنار و زبان‌گنجشک عمل کرده ‏است.