بررسی روند تغییرات پوشش/کاربری سرزمین حوزه آبخیز کرگانرود، با استفاده از سنجه های بوم شناسی سیمای سرزمین

Abstract

تغییرات پوشش/کاربری اراضی ناشی از فعالیت های انسانی، اثرات گسترده ای بر سیمای سرزمین دارد. درسال های اخیر به دلیل عدم استفاده منطقی، تبدیل و تغییر در نوع استفاده از سرزمین در کشور روند رو به رشدی داشته است. بنابراین با توجه به آثار منفی ناشی از استفاده نامناسب از سرزمین و تغییر کاربری سرزمین، آکاهی و شناخت تغییرات سیمای سرزمین در گذر زمان، به منظور طرح ریزی و اجرای مدیریت پایدار سرزمین ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی روند تغییرات سیمای سرزمین حوزه آبخیز کرگانرود طی سال های 1354-1386 انجام شد. به منظور تهیه نقشه های پوشش سرزمین و تحلیل تغییرات، از تصاویر ماهواره ای Landsat (MSS)، IRS/P6 (LISS III) و سنجه های مساحت کلاس (CA)، تعداد (NP)، میانگین اندازه (MPS) و نمایه وزن دار شده شکل لکه (AWMSI) استفاده شد. نتایج حاصل از مقایسه سنجه های سیمای سرزمین طی این دوره نشان از ایجاد تغییرات گسترده در نسبت و پراکنش کاربری ها به صورت افزایش مساحت لکه های اختلالی (کشاورزی، شهر و اراضی بایر) و کاهش در عرصه های منابع طبیعی (جنگل و مرتع) دارد. روند کلی افزایش در نمایه تعداد، همراه با افزایش پیچیدگی شکل و کاهش اندازه لکه، بیان کننده وقوع تخریب و کاهش یکپارچگی در سیمای سرزمین می باشد. ادامه این روند در صورت عدم مدیریت و برنامه ریزی صحیح کاربری سرزمین، می تواند لطمات جبران ناپذیری به ساختار اکوسیستم وارد نماید. نتایج به دست آمده بیان کننده ضرورت تهیه و اجرای طرح های آمایش سرزمین در منطقه جهت تعیین تناسب میان عرضه و تقاضای زمین و کاهش تخریب منابع طبیعی است.