تنوع باکتری Bacillus thuringiensis در اکوسیستم‏های مختلف استان مازندران

Abstract

باکتری <em>Bacillus thuringiensis</em> مهم‌ترین عامل کنترل میکروبی حشرات آفت محصولات کشاورزی و درختان جنگلی است. کنترل مؤثر بسیاری از این آفات مبتنی بر یافتن و کاربردی کردن سویه‏های بومی هر کشور یا منطقه است. در این پژوهش 160 نمونه از خاک‏های جمع‏آوری‌شده از مناطق مختلف اکولوژیکی استان مازندران شامل خاک‏های مناطق جنگلی، باغی، شهری، زراعی و بدون پوشش با استفاده از شیوۀ انتخابی استات سدیم غربال شد و 635 جدایه به دست آمد. کشت نمونه‌های خاک بر روی محیط‏های LBA، T₃ و CCY انجام شد و گزینش اولیۀ کلنی‏ها بر‌اساس شکل ظاهری کلنی Bt روی محیط کشت و گزینش نهایی بر‌اساس شناسایی میکروسکوپی صورت گرفت. در بررسی میکروسکوپی از 635 سویۀ جداسازی شده، 375 باکتری، تولید‏کنندۀ‏ اسپور (05/59درصد)، 100 باکتری، دارای کلاهک و تولید‏کنندۀ‏ اسپور (74/15درصد) و 160 باکتری، دارای کلاهک و تولید‏کنندۀ‏ اسپور و کریستال (19/25درصد) بودند. بیشترین درصد سویه‏های تولید‏کنندۀ‏ کریستال در شهرستان‏های ساری و جویبار به‌ترتیب با 9/40درصد و 54/40درصد و در اکوسیستم جنگل با 63/32درصد مشاهده شد. نتایج نشان داد که خاک‏های نواحی جنگلی منبعی مناسب برای یافتن سویه‏های مؤثر باکتری Bt است.