گونه‌های مقاوم به آلودگی هوا در فضای سبز شهری

Abstract

تاثیرات منفی آلودگی هوا باعث تغییرات آناتومی، فیزیولوژی و مورفولوژی در گیاهان می‌شود. جهت بالا بردن کیفیت هوای آلوده شهر نیازمند گیاهان علی‌الخصوص درختان هستیم. لذا گیاهانی که بتوانند بین ساختارهای درونی و محیط آلوده بیرون تعادل ایجاد نمایند، می‌توانند در این شرایط دوام آورده و در فراهم آوردن کیفیت و پالایش بهتر هوای شهر موثر واقع شوند. لذا این مطالعه به منظور تعیین نمودن شاخص مناسب جهت تعیین نمودن مقاومت گونه‌هایی با حداکثر پراکنش درسطح شهر تهران انجام گرفت. جهت این بررسی هفت منطقه مطالعاتی انتخاب گردید و هفت پارامتر مورفولوژی (سطح برگ، وزن تر و خشک، کشش برگ، ضخامت برگ، ‌سطح برگ مخصوص و درصد رطوبت برگ) و 20 خصوصیت آناتومی بر سه گونه اقاقیا، زبان گنجشک و چنار اندازه‌گیری و محاسبه شد. دو منطقه سرخه‌حصار و آزادی به عنوان مناطقی که فقط تحت تاثیر آلودگی هوا بوده و پارامترهای اقلیمی و خاک در دو منطقه ثابت است معرفی شدند. کاهش و افزایش معنادار در برخی خصوصیات گیاهی در هر سه گونه چنار،‌زبان گنجشک و اقاقیا مشاهده شد. ضخامت برگ (سرخه حصار= 12/0، آزادی= 14/ 0 و P<0.01) و ضخامت کوتیکول فوقانی (سرخه حصار= 9/1، آزادی= 5/3 و P<0.05)، نسبت پارانشیم نردبانی به پارانشیم اسفنجی (سرخه حصار= 2/1، آزادی= 9/1 و P<0.05) و تراکم روزنه در سطح تحتانی (سرخه حصار= 347، آزادی= 444 و P<0.05) بصورت معنی‌داری در گونه اقاقیا افزایش داشتند. بیشترین ارتباطات معنی‌دار با شاخص‌های مقاومت به شرایط آلودگی در گونه اقاقیا و کمترین در گونه چنار مشاهده شد. نتایج مطالعه منجر به معرفی گونه اقاقیا به عنوان گونه‌ای که نسبت به دو گونه دیگر مقاوم‌تر به شرایط آلودگی می‌باشد می‌گردد.