تعیین نمایه‌های مؤثر بر تغییر کیفیت خاک در رابطه با نوع کاربری اراضی

Abstract

مطالعات کیفیت خاک در شناسایی اثرات مدیریت‌های مختلف در عرصه‌های کشاورزی و منابع طبیعی ازجمله تخریب مرتع و جنگل‌ها و احیای اراضی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش شاخص کیفیت خاک در دو عمق خاک و شش کاربری اراضی مختلف منطقه شهریار استان تهران با استفاده از تغییرهای فیزیکی و شیمیایی و آنالیز چند متغیره بدست آمد، بدین منظور کاربری اراضی مرتعی(طبیعی، قرق، تحت چرا) و زراعت آبی (باغ پسته، زراعت یونجه و گندم) به روش تصادفی - سیستماتیک از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتی‌متری نمونه‌برداری شد و برخی از ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه‌گیری شدند. تحلیل آماری خصوصیات خاک در عمق 15-0 سانتی‌متری باعث ایجاد 5 فاکتور مؤثر با مقادیر ویژه بیش از یک شد: فاکتور1- شوری خاک، فاکتور2- عناصر غذایی، فاکتور3- بافت خاک، فاکتور4- فسفر خاک و فاکتور5- رطوبت خاک می‌باشد. مطالعات نشان داد فاکتور 1 مهم‌ترین عامل برای ارزیابی کیفیت خاک و پتاسیم خاک مهم‌ترین خصوصیت خاک در تعیین کیفیت خاک در عمق 15-0 سانتی‌متری می‌باشد. همچنین در عمق 30-15 سانتی‌متری نیز 4 فاکتور مؤثر با مقادیر ویژه بیش از یک حاصل شد: فاکتور1- شوری خاک، فاکتور2- رطوبت خاک ، فاکتور3- بافت خاک، فاکتور4- فسفر خاک می‌باشد که فاکتور 1 مهم‌ترین عامل و SAR و EC مهم‌ترین خصوصیت خاک در تعیین کیفیت خاک در عمق 30-15 سانتی‌متری می‌باشد. درمجموع می‌توان استنباط کرد که فاکتور شوری خاک مهم‌ترین عامل در ارزیابی کیفیت‌ خاک در کاربری‌های مختلف اراضی منطقه مورد مطالعه هستند.