انتخاب مناسب‏ترین شبکة مناطق تحت حفاظت با استفاده از یک الگوریتم هوشمند (مطالعة موردی: استان مازندران)

Abstract

برای حفاظت از تنوع زیستگاه‏ها و جمعیت‏های حیات ‏وحش باید به انتخاب مناطق معرف و نمونه از کل طبیعت پرداخت. هدف اصلی این پژوهش انتخاب مناسب‏ترین شبکة مناطق تحت حفاظت در استان مازندران است. به این منظور، زیستگاه بالقوه 8 گونه پستاندار، مناطق مناسب پراکنش 4 گروه پرنده و 26 تیپ پوشش جنگل به‌عنوان معیارهای انتخاب مناطق تحت حفاظت استفاده شدند. اولویت‏بندی توسط الگوریتم مذاب‏سازی شبیه‏سازی ‏شده تحت نرم‏افزار Marxan انجام شد. در سناریوی اول کارایی مناطق تحت حفاظت موجود در رسیدن به هدف حفاظت 30‌درصد هر یک از معیارهای حفاظتی بررسی شد. نتایج نشان داد مناطق تحت حفاظت موجود تنها در برآورد هدف حفاظتی 8 معیار موفق بوده‏اند. در سناریوی دوم با شرط وجود مناطق تحت حفاظت موجود، اقدام به انتخاب لکه‏های مناسب حفاظت برای تکمیل شبکة حفاظتی موجود شد. نتایج نشان دادند برای حفاظت 30‌درصد هر یک از معیارها، در بهترین حالت 28‌درصد از سطح استان باید حفاظت شود. بر این اساس، نیاز است حدود 04/186.918 هکتار به سطح مناطق فعلی اضافه شود. در سناریوی سوم بدون در نظر گرفتن مناطق تحت حفاظت موجود، منطقه با هدف حفاظت 30‌درصد هر معیار اولویت‏بندی شد و بهترین لکه‏ها برای حفاظت معرفی شدند. نتایج نشان داد در بهترین حالت باید 43/18‌درصد سطح استان حفاظت شود. از این مقدار تنها 17/24‌درصد آن با مناطق تحت حفاظت موجود هم‏پوشانی دارد. با استفاده از نتایج حاصل از این پژوهش می‏توان خلاء‏های حفاظتی موجود را شناسایی و مناطقی برای تکمیل این خلاء‏ها معرفی کرد.