ارتقاء سطح حفاظت از تنوع زیستی با بهبود وضعیت شبکه تحت حفاظت کشور، برنامه ریزی سیستماتیک حفاظت با استفاده از الگوریتم Zonation

Abstract

انتخاب مناطق حفاظت شده، یکی از مهمترین اقدامات برای حفاظت از تنوع زیستی محسوب می شود. رویکردهای تک منظوره و یا مبتنی بر انتخاب گونه‌های کاریزماتیک منجر به تشکیل شبکه‌ حفاظتی غیر معرف از تنوع زیستی یک کشور می‌گردد. برای رفع این مشکل، رویکرد برنامه‌ریزی سیستماتیک حفاظت معرفی شده است. با توجه به اینکه طبق پیشنهاد مطرح شده توسط UNEP تا سال ۲۰۲۰ سطح مناطق تحت حفاظت کشور باید از ۱۰ درصد تا ۱۷ درصد افزایش یابد، در این پژوهش، الگوریتم Zonation برای اولویت بندی مناطق جدید برای افزوده شدن به شبکه حفاظتی کنونی به کار گرفته شد. به این منظور 36 گونه‌های جایگزین تنوع زیستی متشکل از گونه‌های آندمیک و یا در رده تهدید فهرست سرخ IUCN متعلق به پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان انتخاب شدند. مدل مطلوبیت زیستگاه با روش بیشینه بی نظمی تهیه شد. سپس، الگوریتم Zonation با سه قانون حذف پیکسل‌ زون بندی منطقه هسته‌ای، تابع افزاینده فایده و برنامه ریزی مبتنی بر هدف و با ثابت نگاه داشتن شبکه حفاظتی فعلی بر روی نقشه های مطلوبیت زیستگاه گونه های پیاده شد. انتخاب ۲۰ درصد از مناطق با بالاترین اولویت حفاظتی پیشنهاد شده توسط هر سه روش، حفاظت از زیستگاه گونه های جایگزین را حداقل ۱۶ درصد افزایش می‌دهد. مناطق پیشنهادی توسط روش تابع افزاینده فایده به طور متوسط ۹۸/۳۴ درصد از زیستگاه‌های گونه‌های جایگزین را در بر می‌گیرند که بیش از دو روش زون بندی منطقه هسته‌ای (74/28 درصد) و برنامه ریزی مبتنی بر هدف (1/31 درصد) است.