ارزیابی آلودگی فلزات سنگین، سرب و منگنز در خاک‌های اطراف کارخانه سیمان یاسوج

Abstract

انتشارات اتمسفری از کارخانجات سیمان، یکی از منابع اصلی آلودگی محیط زیست است. فلزات سنگین از جمله مهمترین عناصر منتشر شده در طول فرایند صنعت سیمان به شمار می‌آید. هدف از تحقیق حاضر بررسی وضعیت آلودگی فلزات سنگین سرب و منگنز در اراضی اطراف کارخانه سیمان یاسوج بود. بدین‌منظور تعداد 61 نمونه خاک از عمق 0-30 سانتی‌متری از خاک اطراف کارخانه نمونه-برداری شد. ویژگی‌های مختلف خاک شامل غلظت کل فلزات سرب، منگنز، پ‌هاش، هدایت الکتریکی خاک، کربن آلی و کربنات کلسیم معادل اندازه‌گیری شد. به منظور بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف استفاده شد. در سری داده‌های نرمال از روش کریجینگ برای تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی استفاده شد. در سری داده‌های غیر نرمال از روش IDW1 برای تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی استفاده شد. مقادیر pH از 72/3 تا 02/8، هدایت الکتریکی از 07/0 تا 96/0، ماده آلی از 82/0 تا 19/2 و کربنات کلسیم معادل از 44/18 تا 54 درصد بدست آمد. مقادیر سرب در نمونه‌های خاک در دامنه‌ی 25/2 تا 75/168 میلی‌گرم بر کیلوگرم و مقادیر منگنز در دامنه‌ی 45 تا 708 میلی‌گرم بر کیلوگرم متغیر بودند. نتایج پهنه‌بندی در منطقه مورد مطالعه نشان داد بیشترین مقدار سرب و منگنز در محدوده داخل کارخانه می‌باشد. مقادیر سرب و منگنز در تعدادی از نمونه‌های برداشت شده در محدوده داخل کارخانه بیشتر از مقدار استاندارد جهانی USEPA2 بود و این نمایانگر مقدار تجمع این فلزات در خاک و آلایندگی این کارخانه می‌باشد. با توجه به این نتایج، توصیه می‌شود که اقدامات زیست محیطی خط تولید سیمان برای کاهش انتشار آلاینده‌ها انجام شود. همچنین مهم است که فعالیت‌های پاکسازی در خاک به منظور کاهش سطوح سرب و منگنز برای جلوگیری از بلایای طبیعی زیست محیطی انجام شود.