بررسی مقدار وتوزیع مکانی آلاینده استرانسیم در غبار ریزشی بر سطح شهر یزد

Abstract

غبار ریزشی شامل ذرات معلق با اندازه‌ی کوچکتر از 100 میکرون است که بر سطح زمین رسوب می‌کند. گرد و غبار نقش مهمی در انتقال آلاینده‌های محیط‌زیست‌ بر عهده دارد. یکی از این آلاینده‌ها استرانسیم می‌باشد که از منابع طبیعی و انسانی وارد اتمسفر می‌شود و از طریق غبار ریزشی به سطح زمین می‌رسد. استرانسیم به علت داشتن مسیرهای حمل و نقل مشترک با کلسیم می‌تواند منجر به خطر انداختن سلامت انسان شود. هم‌چنین وجود ایزوتوپ‌ های رادیو اکتیو استرانسیم از جمله استرانسیم 90 به علت اختلال در جریان خون بسیار مضر است. در این پژوهش با هدف بررسی توزیع و فراوانی استرانسیم، وجود رادیو ایزوتوپ‌های استرانسیم در غبار ریزشی انجام شد. پس از انتخاب ایستگاه‌های نمونه‌برداری با توزیع مناسب در سطح شهر یزد، از تله‌های رسوب‌گیر تیله‌ای استفاده و نمونه‌های غبار به صورت ماهیانه به مدت یک سال برداشت شد. به منظور بررسی تغییرات غلظت استرانسیم در نمونه‌های غبار از دستگاه اشعه ایکس فلورسانس (XRF) و برای تعیین رادیو ایزوتوپ‌ها استرانسیم از شمارنده گایگرمولر استفاده گردید. نقشه‌ی پهنه‌بندی و توزیع مکانی استرانسیم در سطح شهر در نرم افزار Arc <br /> GIS تهیه شد. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین غلظت استرانسیم از قسمت شرق به سمت مرکز شهر و کمترین مقدار مربوط به شمال غرب شهر می‌باشد. نتایج پهنه‌بندی استرانسیم نشان دهنده‌ی بالاترین مقدار استرانسیم در مرکز شهر از خیابان کاشانی تا میدان مهدیه می‌باشد. بررسی ایزوتوپ‌های رادیواکتیو استرانسیم نشان داد که نمونه‌های برداشت شده فاقد ایزوتوپ‌های رادیو اکتیو می‌باشد. بنابراین خطر زیست‌محیطی رادیوایزوتوپ‌های استرانسیم در غبار ریزشی وجود ندارد