بررسی حساسیت زیست‌محیطی اکوسیستم‌های موجود در نوار ساحلی استان هرمزگان

Abstract

مناطق ساحلی به‌سبب موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی، تنوع زیستی و اکوسیستم‌های وابسته و تأثیر‌پذیری توأم از خشکی و دریا، مناطقی حساس و شکننده محسوب می‌شوند. عملکردهای بوم‌شناختی این مناطق سبب استقرار طیف متنوعی از توسعه و بهره‌برداری انسانی در این نواحی شده است. اهمیت اکوسیستم ساحلی، این مناطق را شایستة اقدامات حفاظتی بیشتری قرار داده است. به‌دلیل غنای مناطق حساس در استان هرمزگان، در این پژوهش اقدام به مطالعه و تعیین حساسیت اکوسیستم‌های سواحل استان هرمزگان با کاربرد معیارهای تجمیع‌شده از 22 مرجع داخلی و خارجی شده است. برای ارزیابی حساسیت اکوسیستم‌های منطقة ساحلی هرمزگان از 6 معیار و 29 شاخص استفاده شد. بررسی معیارها و تعیین ضریب اهمیت شاخص‌های به‌کار‌رفته در آن‌ها نشان داد شاخص انحصاری و بکر‌بودن بیشترین اهمیت و وابستگی صنعتی کمترین اهمیت را در تعیین اکوسیستم‌های حساس ایفا می‌کنند. همچنین به‌منظور تعیین اهمیت و اولویت‌بندی اکوسیستم‌های حساس در محدودة مطالعه‌شده براساس معیارهای یاد‌شده 10 اکوسیستم (5 اکوسیستم در ناحیة ساحلی و 5 اکوسیستم در ناحیة کرانه) بررسی شد. نتایج نشان داد، جنگل‌های مانگرو در ناحیة کرانه و مناطق تحت حفاظت در ناحیة ساحلی بیشترین حساسیت را دارند. پهنه‌بندی حساسیت اکوسیستم‌های منطقة ساحلی نشان داد، بیشترین وسعت حساسیت اکوسیستم‌های منطقة ساحلی در درجة حساسیت خیلی‌کم و بخش عمده‌ای از ناحیة ساحلی را شامل می‌شود. کمترین وسعت حساسیت نیز در درجة حساسیت زیاد و در بخش‌هایی از شهرستان بندرلنگه قرار گرفته است. درجة حساسیت خیلی‌زیاد با وسعت 96/6‌درصد از وسعت منطقة مطالعه‌شده در بخش عمده‌ای از جنوب غربی شهرستان بندرلنگه که منطبق بر منطقة حفاظت‌شدة سراج و در بخش‌هایی از جنوب غربی این شهرستان که شامل بخش‌هایی از منطقة حفاظت‌شدة حرا است، قرار دارد. این طبقه همچنین بخش عمده‌ای از حرای بندرعباس، سیریک و جاسک را نیز دربرمی‌گیرد.